Άντον Τσέχωφ: «Οι άνθρωποι δεν προσέχουν αν είναι χειμώνας ή καλοκαίρι, όταν είναι ευτυχισμένοι»

Ο Άντον Τσέχωφ γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου του 1860 στο Ταγκανρόνγκ, μικρή επαρχιακή πόλη της Ρωσίας. Γιος παντοπώλη, ήταν το 3ο από 6 παιδιά της οικογένειας.

Ο παππούς του ήταν δούλος μα πλούτισε και κατάφερε να εξαγοράσει την ελευθερία της οικογένειάς του, για 700 ρούβλια το κεφάλι. Ειρωνεία! Το 1861 έγινε η χειραφέτηση των δούλων. Ο πατέρας του ήταν αλκοολικός, ωστόσο εξαιρετικά θρησκόληπτος και πολύ αυστηρός με την εκπαίδευση των παιδιών του. Ποθώντας ο γιος του να γίνει πλούσιος τον γράφει στο “Αριστοκρατικό”, σχολείο της πλούσιας Ελληνικής Παροικίας.

Το 1875, όταν η οικονομική καταστροφή της οικογένειας γίνεται αναπόφευκτη ο πατέρας αποφασίζει να δραπετεύσει από τους πιστωτές του στη Μόσχα. Ο Αντον Τσέχωφ μένει πίσω παραπάνω από 3 χρόνια προκειμένου να τελειώσει το σχολείο και συντηρείται με χρήματα που ο ίδιος βγάζει παραδίδοντας μαθήματα κατ’οίκον. Η μετάβασή του στη Μόσχα, κοντά στην υπόλοιπη οικογένεια, συμπίπτει με την εγγραφή του στην Ιατρική Σχολή. Θα ολοκληρώσει τις σπουδές του με επιτυχία, ενώ παράλληλα γράφει μικρά χιουμοριστικά διηγήματα σε περιοδικά για να ενισχύει οικονομικά την οικογένειά του. Το επάγγελμα του γιατρού θα το εξασκήσει σε όλη του τη ζωή, εργαζόμενος ακούραστα για την καταπολέμηση της χολέρας που μάστιζε εκείνα τα χρόνια τη κεντρική Ρωσία. Το 1892, μάλιστα, στο Μελίχοβο της Ουκρανίας όπου εγκαθίσταται εξυπηρετεί ως γιατρός 26 χωριά και 7 εργοστάσια και πολύ συχνά παρέχει τις υπηρεσίες του δωρεάν.

Εκτός από γιατρός όμως ο Τσέχωφ είναι και ασθενής! Η φτώχεια των παιδικών και νεανικών του χρόνων θα του κληροδοτήσει την φυματίωση, που θα τον ταλαιπωρήσει το υπόλοιπο της ζωής του και τελικά θα τον νικήσει στα 44 του χρόνια. Παρά την επίγνωση της ασθένειάς του ο Τσέχωφ δουλεύει αδιάκοπα συνδυάζοντας με το ίδιο πάθος την ιατρική και την τέχνη. Άλλωστε και η σύζυγος και η ερωμένη του, όπως τις αποκαλούσε, υπηρετούσαν έναν σκοπό, τη θεραπεία του ανθρώπου, στο σώμα και την ψυχή του.

Το ταλέντο του ως συγγραφέα διηγημάτων αναγνωρίστηκε από νωρίς, θεατρικά έργα όμως άρχισε να γράφει σχετικά αργά στην καριέρα του. Τα περισσότερα από τα θεατρικά του έργα είναι σήμερα κοινώς αποδεκτά ως παγκόσμια κλασικά κείμενα. Ωστόσο αυτά δε γνώρισαν την αποδοχή του σύχρονού του κοινού παραμόνο όταν ο Τσέχωφ συνάντησε τον Στανισλάφσκι και το «Θέατρο Τέχνης της Μόσχας» (1898). Σε συνεργασία με τον Στανισλάφσκι ανεβάζει αρχικά το θρυλικό «Γλαρο» (έργο που σε προηγούμενη παρουσίασή του είχε αποτύχει παταγωδώς). Η συνεργασία αυτή θα σημάνει την αρχή μιας εξαιρετικά επιτυχημένης πορείας του Τσέχωφ. Ακολουθούν “Ο Θείος Βάνια”, “Οι Τρεις Αδελφές” κι “Ο Βυσσινόκηπος”. Η ευρεία αναγνώρισή του επισφραγίζεται το 1899 με την εκλογή του ως μέλος της Ρωσσικής Ακαδημίας, θέση από την οποία αργότερα θα παραιτηθεί, διαμαρτυρόμενος για την ακύρωση της εκλογής του Γκόρκι.

Από τη συνεργασία του με το θίασο του Στανισλάφσκι θα προκύψει όμως και ένας γάμος! Ο γάμος του Τσέχωφ με την ηθοποιό του Θεάτρου Τέχνης, Όλγα Κνίπερ.

Ο Τσέχωφ θα αναγκαστεί να φύγει από τη Ρωσία μετά την πρεμιέρα του «Βυσσινόκηπου» λόγω της επιδείνωσης της υγείας του. Τη 2α Ιουλίου του 1904 ο Τσέχωφ πεθαίνει στη Γερμανία.

Το χιούμορ με το οποίο αντιμετώπιζε τη ζωή θα τον συνοδέψει και στο θάνατό του! Η σορός του μεταφέρεται σ’ ένα βαγόνι με στρείδια! Από λάθος οι παριστάμενοι ακολουθούν έναν άλλο νεκρό στρατιωτικό με τη συνοδεία μπάντας! Θάφτηκε στο κοιμητήρι Νοβοντέβιτσι και πάνω από τον τάφο του γέρνουν τα κλαριά μιας κερασιάς (ο πραγματικός τίτλος του “Βυσσινόκηπου” είναι “Ο Κήπος Με Τις Κερασιές”)!

Ο Ρώσος θεατρικός δημιουργός ως γιατρός και συγγραφέας που ήταν, γνώριζε από προσωπική εμπειρία τη στασιμότητα της ρωσικής επαρχίας, τη φθορά της ατάραχης καθημερινότητας και τις αδυναμίες της αστικής τάξης. Τα έργα του συχνά θεωρούνται «ακίνητα», στα οποία δεν συμβαίνει τίποτα σε επίπεδο δράσης, αφού συνήθως εξελίσσονται σε ένα εξοχικό κάποιας αστικής οικογένειας στην επαρχία, όπου οι χαρακτήρες του απλά συνομιλούν. Ωστόσο ο ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, ο Τσέχωφ, χρησιμοποιούσε αυτή τη συνθήκη ώστε να διεισδύσει στις ανθρώπινες ιδιότητες, τις προσωπικές σχέσεις και τα συναισθήματα. Ανεκπλήρωτοι έρωτες, συμβιβασμοί και διαψεύσεις, είναι συχνά τα συναισθήματα των ηρώων του που στέκονται ψυχικά ανίκανοι να αλλάξουν τη ζωή τους. Έργα του όπως ο «Γλάρος», οι «Τρεις Αδελφές», ο «Βυσσινόκηπος» ή ο «Θείος Βάνιας» ανεβαίνουν διαρκώς στο θέατρο και θεωρούνται από τα πιο σημαντικά έργα του κλασσικού ρεπερτορίου.

Ο Άντον Τσέχωφ είπε:

1. «Η ιατρική είναι η νόμιμη σύζυγός μου και η λογοτεχνία, η ερωμένη μου. Όταν με κουράζει η μία, περνάω τη νύχτα μου με την άλλη».

2. «Αν φοβάστε τη μοναξιά, μην παντρευτείτε».

3. «Ο κόσμος δεν καταστρέφεται από τους ληστές και τις πυρκαγιές, αλλά από το μίσος, την εχθρότητα και όλες αυτές τις ασήμαντες διαφωνίες».

4. «Οι γιατροί είναι ακριβώς ίδιοι με τους δικηγόρους – η μόνη διαφορά είναι ότι οι δικηγόροι απλά σε ληστεύουν, ενώ οι γιατροί σε ληστεύουν και σε σκοτώνουν».

5. «Υπόσχομαι να είμαι ένας εξαιρετικός σύζυγος, μόνο δώστε μου μια γυναίκα που, όπως το φεγγάρι, δεν θα εμφανίζεται καθημερινά στον ουρανό μου».

6. «Η αγάπη, η φιλία και ο σεβασμός δεν ενώνουν τόσο τους ανθρώπους όσο το κοινό μίσος τους για κάτι».

7. «Δεν υπάρχει τίποτα νέο στην τέχνη εκτός από το ταλέντο».

8. «Η ζωή δεν συμφωνεί με τη φιλοσοφία – δεν υπάρχει ευτυχία που να μην είναι τεμπέλικη και άχρηστο πράγμα που να μην είναι ευχάριστο».

9. «Πόσο ανυπόφοροι είναι μερικές φορές οι άνθρωποι που είναι χαρούμενοι, οι άνθρωποι για τους οποίους τα πάντα λειτουργούν».

10. «Όσο πιο εκλεπτυσμένος είναι κανείς, τόσο πιο δυστυχισμένος γίνεται».

tospirto – artmag