Προορισμοί

Αγία Δύναμη: Το άγνωστο σε πολλούς εκκλησάκι στο κέντρο της Αθήνας και η αλήθεια για τις υπόγειες στοές

advertisement

Πολλοί είναι αυτοί που περνούν δίπλα του, λίγοι το προσέχουν και ακόμη λιγότεροι είναι αυτοί που γνωρίζουν την ιστορία του.

Μια ιστορία που πηγαίνει πίσω εκατοντάδες χρόνια καθώς χτίστηκε  την περίοδο της Τουρκοκρατίας και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του 1821.

Ο μικρός ναός της Αγίας Δύναμης, προστάτιδας των «επίτοκων γυναικών», βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Μητροπόλεως και Πεντέλης και χτίστηκε στο ίδιο σημείο όπου κατά την αρχαιότητα βρίσκονταν Ναός του ήρωα της Ελληνικής Μυθολογίας Ηρακλή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το κτίριο στο οποίο έχει στριμωχτεί ανάμεσα στις κολώνες στήριξης, στέγαζε από το 1951 μέχρι το 2007 τις Κεντρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, ενώ στη συνέχεια παραχωρήθηκε στο Electra Metropolis Hotel. Είχε και έναν γραφικό περίβολο που γκρεμίστηκε το 1961 για την κατασκευή της οδού Μητροπόλεως και την ανέγερση του Υπουργείου. 

Η Αγία Δύναμη αποτελούσε μετόχι της Μονής Πεντέλης και ήταν γνωστή ως Μετόχι του Ροδακιού, από το όνομα της γειτονιάς της, αλλά και σαν Μεντελίτισσα, από την παραφθορά του ονόματος Πεντέλη σε Μεντέλη.

Το όνομα της το χρωστάει στην Παναγία ως προστάτιδα των επιτόκων γυναικών, γι’ αυτό και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου. Υπάρχει όμως και η άποψη που θέλει να πήρε το όνομά της από τα χρόνια της επανάστασης του 21, γιατί ο ναός αποτέλεσε ουσιαστική Δύναμη για τους εξεγερμένους Έλληνες.

Rabe!, CC BY-SA 3.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, via Wikimedia Commons

Ο Θρύλος και η αλήθεια

Παλιότερα υπήρχαν δημοσιεύματα που ήθελαν κάτω από το εκκλησάκι να υπάρχουν υπόγειες στοές που το συνδέουν με την Πεντέλη και την Καισαριανή. Δεν υπήρξε επιβεβαίωση από τους σπηλαιολόγους για στοές. Υπάρχει όμως ένας αρκετά μεγάλος χώρος σε βάθος 15 μέτρων που χρησιμοποίησαν οι Έλληνες κατά την περίοδο της Επανάστασης φτιάχνοντας πολεμοφόδια. Και σύνδεση με την Πεντέλη υπάρχει, αλλά όχι γεωγραφική.

Κάτω από την Αγία Τράπεζα του ναού, υπάρχει μια σκάλα που κατεβαίνει στα έγκατα του κτιρίου. Όπως αναφέρει το σχετικό λήμμα του αθηναϊκού οδηγού των Θανάση Γιοχάλα και Τόνιας Καφετζάκη, το κτίριο επικοινωνούσε υπόγεια με την παρακείμενη οικία του Ιησουίτη μοναχού Φραγκίσκου και για χρόνια ήταν γνωστό ότι στο υπόγειο αυτό παράγονταν φυσίγγια.

Σύμφωνα με το Oneman στη Μεγάλη Στρατιωτική & Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια «η πυρίτις κατεσκευάζετο εις την Μονήν Πεντέλης, αι δε σφαίραι εχύνοντο και εδένοντο τα φυσίγγια εις το εν Αθήναις μετόχι της Μονής ταύτης, την Αγίαν Δύναμιν». Η σύνδεση αυτή μάλλον πυροδότησε και την εικασία ότι Μονή Πεντέλης και Αγία Δύναμη ενώνονταν υπόγεια, πράγμα που όμως δεν ισχύει.

Rabe!, CC BY-SA 3.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, via Wikimedia Commons

Αυτό που ισχύει είναι η ιστορία του ξακουστού πυροτεχνίτη Μαστροπαυλή, προγόνου της οικογενείας Παυλίδη με τη σοκολατοποιία, που σύμφωνα με τα γραφόμενα του Καμπούρογλου αποτέλεσε πρόσωπο-κλειδί για το ξέσπασμα και τη στήριξη της Επανάστασης στην Αττική. Όπως λέγεται, ο «Μπαρουξής» με τ’ όνομα είχε φαινομενικά αναλάβει την παρασκευή των πυρομαχικών για τους Οθωμανούς αλλά κάτω από τη μύτη τους, τα βράδια, με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς και τεχνικές που δεν τους αποκάλυπτε, έφτιαχνε στο εργαστήριο σφαίρες και φυσέκια για το μέτωπο της Επανάστασης.

Tango7174, CC BY-SA 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, via Wikimedia Commons

Και με απόλυτη μυστικότητα, έφταναν στο Μενίδι. «Τα φυσίγγια παρελάμβανε η Μανώλαινα του Μπινιάρη, η οποία μαζί με δέματα απλύτων ρούχων τα μετέφερεν εις την Καλλιρόην, όπου τα παρελάμβανε απεσταλμένος Μενιδιάτης με το ζώον του και τα μετέφερεν εις το Μενίδι, κέντρον της επαναστατικής δράσεως εν τη Αττική».


Παρακολουθήστε το βίντεο από την Γεωμυθική

advertisement
Back to top button