Ακούγοντας τους στίχους πιστεύεις ότι μιλάει για έναν ερωτευμένο που περιμένει την επιστροφή του αγαπημένου του προσώπου που λείπει μακριά. Κάποιος φίλος/η τον παρακινεί να κάνει υπομονή και να πιστέψει ότι η επιστροφή θα συμβεί.
Με το πρώτο άκουσμα και αν δεν γνωρίζεις την ιστορία του, ακούγεται ως ένα όμορφο, ερωτικό τραγούδι. Στην πραγματικότητα όμως το “Κάνε Υπομονή” του μεγάλου Βασίλη Τσιτσάνη, που έγραψε το 1948 και ερμήνευσε μαζί με την Σωτηρία Μπέλλου, αποτελεί ένα πολιτικό τραγούδι της εποχής με αλληγορικές εκφράσεις προκειμένου να αποφευχθεί η λογοκρισία του καθεστώτος.
Μετά την κατοχή ξεκινά στην Ελλάδα ο εμφύλιος ο οποίος βγάζει στην παρανομία χιλιάδες Έλληνες. Ο νόμος 509 της 27ης Σεπτεμβρίου 1947, θέτει εκτός νόμου το ΚΚΕ και ο νόμος 516 της 8ης Ιανουαρίου 1948 στηρίζει το θεσμό των “πιστοποιητικών νομιμοφροσύνης”. Η ελευθερία της έκφρασης καταργείται και οι εμπλεκόμενοι στα αριστερά μέσα ενημέρωσης της περιόδου της Κατοχής οδηγούνται στα στρατοδικεία. Όλοι οι Έλληνες πολίτες θεωρούνται εν δυνάμει ύποπτοι εκτέλεσης παράνομων πράξεων.
Έναν από τους ελάχιστους τρόπους δημόσιας έκφρασης μέσα από κωδικοποιημένα μηνύματα αποτελεί το ρεμπέτικο τραγούδι. Η κυκλοφορία “παράνομων” ιδεών διώκεται και το ρεμπέτικο αποτελεί το στήριγμα όσων νιώθουν ότι πνίγονται από ένα καθεστώς φόβου και βίας. Μία σειρά από “απαγορευμένα ρεμπέτικα” που ήδη διώκονταν πριν από την περίοδο του πολέμου, αναβιώνουν στα τέλη του εμφυλίου πολέμου και στην μετεμφυλιοπολεμική Ελλάδα.
Το 1948 ο Βασίλης Τσιτσάνης γράφει το “Κάνε λιγάκι υπομονή” ή αλλιώς “Μην απελπίζεσαι”. Ο Τσιτσάνης, θέλοντας να παραπλανήσει τη λογοκρισία, βάζει στο τραγούδι του ερωτικά στοιχεία, αλλά ουσιαστικά εκφράζει την ελπίδα ότι πολύ σύντομα η Ελλάδα θα έβγαινε από το αδιέξοδο και θα απαλλασσόταν από τα δεινά της δεκαετίας του 1940.
Στην ελληνική δισκογραφία συναντά κανείς δεκάδες εκτελέσεις του εν λόγω τραγουδιού. Κυκλοφόρησε σε πρώτη εκτέλεση με την Σωτηρία Μπέλλου και τον Βασίλη Τσιτσάνη στις 11 Νοεμβρίου του 1948.
Ο ίδιος ο Β. Τσιτσάνης ανέφερε: “Τότε, με τα τραγικά γεγονότα του εμφυλίου πολέμου ήταν πολύ δύσκολο να γράψεις εκείνο που ήθελες. Υπήρχε η λογοκρισία που δεν έδινε εύκολα άδεια για να γραμμοφωνήσεις τραγούδι. Εννοώ εκείνα που είχαν κατά τη γνώμη τους ύποπτους στίχους και έβλεπαν κάποια πολιτική σκοπιμότητα. Δεν μπορώ να ξέρω με τι σκεπτικό αποφάσιζαν, πάντως τραγούδι που θα είχε και μια λέξη γύρω από την πολιτική ή τα γεγονότα της εποχής, έπρεπε στα σίγουρα να το απορρίψουν. Τότε, το 1949, ή λίγους μήνες νωρίτερα, έγραψα μέσα στα άλλα, και ένα που του έβαλα αλληγορικά λόγια, ακριβώς από το φόβο της λογοκρισίας, αλλά η σημασία του φαίνεται καθαρά: «Μην απελπίζεσαι και δεν θ’ αργήσει, κοντά σου θα ‘ρθει μια χαραυγή, καινούργια αγάπη να σου ζητήσει, κάνε λιγάκι υπομονή……”. Στη λέξη “χαραυγή” αντιστοιχεί η ελευθερία, που θα διώξει τα σκοτάδια της σκλαβιάς του αγγλοαμερικάνικου ιμπεριαλισμού και των ντόπιων συμφερόντων. Αυτό το νόημα έδωσε και δίνει το τραγούδι ως σημείο αναφοράς σε γενιές αγωνιστών.
Το 1951 το “Κάνε λιγάκι υπομονή” περιλαμβάνεται στον κατάλογο των απαγορευμένων ρεμπέτικων που εξέδωσε η Γενική Ασφάλεια Αθηνών. Οι τότε χωροφύλακες και αστυφύλακες έσπασαν, με ιδιαίτερη μανία, πολλές εκατοντάδες πλάκες γραμμοφώνου με το τραγούδι αυτό.
Η διαταγή της απαγόρευσης συνέχισε να ισχύει και μετά το τέλος του εμφυλίου, μια και το τραγούδι είχε καταχωρηθεί στα αρχεία της αστυνομίας ως άκουσμα των ηττημένων αριστερών που ονειρεύονταν ακόμα την αλλαγή των πολιτικών πραγμάτων στη χώρα.
Στίχοι
Μην απελπίζεσαι και δε θ’ αργήσει
Κοντά σου θα ‘ρθει μια χαραυγή
Καινούργια αγάπη να σου ζητήσει
Κάνε λιγάκι υπομονή
Καινούργια αγάπη να σου ζητήσει
Κάνε λιγάκι υπομονή
Διώξε τα σύννεφα απ’ την καρδιά σου
Και μεσ στο κλάμα μην ξαγρυπνάσ
Τι κι αν δε βρίσκεται στην αγκαλιά σου
Θα ‘ρθει μια μέρα μην το ξεχνάσ
Τι κι αν δε βρίσκεται στην αγκαλιά σου
Θα ‘ρθει μια μέρα μην το ξεχνάσ
Γλυκοχαράματα θα σε ξυπνήσει
Και ο έρωτασ σασ θ’ αναστηθεί
Καινούργια αγάπη θα ξαν’ αρχίσει
Κάνε λιγάκι υπομονή
Καινούργια αγάπη θα ξαν’ αρχίσει
Κάνε λιγάκι υπομονή
Πληροφορίες: praxisreview.gr
