Δέος.. Στο 300 ετών ιστορικό αρχοντικό της Μπουμπουλίνας στις Σπέτσες ζεις ξανά την Ελληνική επανάσταση

Διαβαίνοντας το κατώφλι του- τριακοσίων ετών – αρχοντικού της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, στις Σπέτσες, νιώθεις ότι γυρνάς πίσω στο χρόνο και «βουτάς» στις σελίδες της ελληνικής Επανάστασης του 1821, με πρωταγωνίστρια την ηρωίδα, την καπετάνισσα που δόθηκε ολοκληρωτικά στον αγώνα.

Το αρχοντικό που κινδύνευε από κατάρρευση, διασώθηκε από τον απόγονο της Λασκαρίνας και τετρασέγγονό της Φίλιππο Δεμερτζή – Μπούμπουλη και από το 1991 λειτουργεί ως μουσείο.

«Ένα μουσείο για τη Μπουμπουλίνα, έτσι όπως λειτουργεί το δικό μας και εννοώ με την εξιστόρηση του βίου της και των πολεμικών γεγονότων της εποχής, είναι μία πηγή γνώσης για τον επισκέπτη και ταυτόχρονα ύμνος στη μάχη για την ελευθερία», έχει πει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο απόγονος της Μπουμπουλίνας κ. Δεμερτζής – Μπούμπουλης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «το μουσείο – από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα – έχει δεχθεί πάνω από 550.000 επισκέπτες (εκ των οποίων οι 120.000 είναι μαθητές), οι οποίοι, συγκινούνται από την συναρπαστική ιστορία της ηρωίδας της Επανάστασης του 1821, η οποία μέχρι προσφάτως ήταν η μόνη γυναίκα στην παγκόσμια ναυτική ιστορία τιμημένη με τον τίτλο της ναυάρχου».

Το Αρχοντικό της Μπουμπουλίνας, χτισμένο τον 17ο αιώνα, με μοναδικό σκαλιστό ταβάνι αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους. Το Μουσείο στεγάζεται στον πρώτο όροφο, που αποτελείται από τέσσερα μεγάλα  δωμάτια, τη Μεγάλη Σάλα, το Δωμάτιο Υποδοχής, τη Τραπεζαρία και το  Δωμάτιο με Τζάκι. Σε όλα τα δωμάτια του μουσείου-σπιτιού εκτίθενται  παλαιά έπιπλα, βιβλία, όπλα, προσωπικά αντικείμενα και επίσημα έγγραφα και επιστολές της ηρωίδας.

Ο απόγονος της Μπουμπουλίνας μιλά στην ΕΡΤ

Στη Μεγάλη Σάλα με το πανέμορφο ξυλόγλυπτο ταβάνι Φλωρεντιανής τεχνοτροπίας και την ιταλική-γαλλική του 18ου και 19ου αιώνα επίπλωση, υπάρχει συλλογή όπλων της εποχής του 1821 και μεταξύ αυτών και η πιστόλα της Μπουμπουλίνας. Αυτό είναι και το πιο εντυπωσιακό δωμάτιο του αρχοντικού, όπου λάμβαναν χώρα τα διάφορα πολεμικά συμβούλια, μεταξύ Μπουμπουλίνας και των άλλων καπεταναίων του νησιού.

Αναμφισβήτητα, μέσα σ’ αυτό το χώρο, ελήφθησαν αποφάσεις μεγάλης ιστορικής σημασίας. Επίσης, στο δωμάτιο υπάρχει το χρηματοκιβώτιο του πλοίου Αγαμέμνονα, με τα τρία κλειδιά και τις οχτώ κλειδωνιές, πορτρέτα της ηρωίδας και των απογόνων της, μαζί με τη γνωστή ελαιογραφία που απεικονίζει την ηρωίδα να επιτίθεται στα κάστρα του Ναυπλίου. Στο Δωμάτιο Υποδοχής δεσπόζει ο μεγάλος πίνακας-αντίγραφο του γνωστού έργου του Peter Von Hess που απεικονίζει τη Μπουμπουλίνα να διατάσσει τον κανονιοβολισμό του Ναυπλίου.

Επίσης, άλλες απεικονίσεις της Μπουμπουλίνας, επιστολές της Επανάστασης ως και δύο δικές της υπογεγραμμένες από την ίδια. Σε περίοπτη θέση βρίσκεται αφρικάνικο ξίφος, δώρο του Τσάρου Αλέξανδρου Α’. Στη βιβλιοθήκη, μεταξύ σπανίων βιβλίων, η χρυσοκέντητη μαντίλα της καπετάνισσας. Επίσης, ένα μενταγιόν της, αναμνηστικά μετάλλια, ωραιότατες πορσελάνες και συλλογή από αρχαίους λύχνους. Ανηρτημένη στον τοίχο βλέπει κανείς η τουρκική άδεια (φιρμάνι του Σουλτάνου) της κατασκευής του πλοίου «Αγαμέμνονα», με το σχέδιο του στην πίσω πλευρά.

Στην τραπεζαρία δεσπόζει το ξύλινο χειροποίητο μοντέλο του πλοίου «Αγαμέμνονα» και υπάρχουν συλλογές από πορσελάνες, κυρίως αγγλικής και κινεζικής προέλευσης, μεταβυζαντινές εικόνες, με ωραιότερη αυτή του  Αγίου Νικολάου, εικόνα που ανήκε στην ίδια τη Μπουμπουλίνα. Επίσης σπάνια βιβλία, ανοιγμένα σε προθήκες τραβούν το βλέμμα του επισκέπτη.

Στο Δωμάτιο με το Τζάκι, με επίπλωση κυρίως του 19ου αιώνα, υπάρχουν φωτογραφίες των απογόνων της και διάσπαρτα αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Ξεχωρίζουν η νυφική βενετσιάνικη κασέλα, ένα γαλλικό επίχρυσο ρολόι με πορσελάνη Sevres, γαλλικές μινιατούρες, κεντήματα, τσεβρέδες, χάρτες, αφιερώματα και ελαιογραφίες εποχής.

Ξενάγηση στο σπίτι της Μπουμπουλίνας

Πέρα όμως από την απερίγραπτη ομορφιά του εσωτερικού χώρου του αρχοντικού, εντυπωσιάζει και η παραδοσιακή βοτσαλωτή αυλή των 300 τετραγωνικών μέτρων, με ελιές, αρωματικά φυτά και λουλούδια.

Ποια ήταν η Μπουμπουλίνα

Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, το γένος Πινότση και Υδραία στην καταγωγή, γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1771 στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης. Η μητέρα της Σκεύω (Παρασκευή Κοκκίνη) ταξίδεψε να επισκεφθεί τον σύζυγό της, Σταυριανό Πινότση, ο οποίος είχε φυλακιστεί από τις Οθωμανικές αρχές λόγω συμμετοχής στα Ορλωφικά (1769-1771). Μετά την γέννησή της και τον θάνατο του πατέρα της, μάνα και κόρη επιστρέφουν στην Ύδρα.

Μετακόμισαν στις Σπέτσες 4 χρόνια αργότερα, όταν η Σκεύω παντρεύεται για δεύτερη φορά τον Σπετσιώτη καπετάνιο Δημήτριο Λαζάρου Ορλώφ – το Ορλώφ παρατσούκλι της εποχής λόγω συμμετοχής και αυτού στα Ορλωφικά.

H Λασκαρίνα μεγαλώνει στις Σπέτσες με άλλα 8 ετεροθαλή αδέλφια, των οποίων είναι η αδιαμφισβήτητη αρχηγός.

Στα 17 της χρόνια παντρεύεται τον Δημήτριο Γιάννουζα, και στα 30 παντρεύεται τον Δημήτριο Μπούμπουλη. Χάνει και τους δύο συζύγους της σε ναυμαχίες με Αλγερινούς πειρατές, με αποτέλεσμα, στα 40 της χρόνια, να είναι δυο φορές χήρα και μητέρα 7 παιδιών, 3 με τον Γιάννουζα και 4 με τον Μπούμπουλη. Ταυτόχρονα, όμως η Μπουμπουλίνα είναι κληρονόμος μιας τεράστιας περιουσίας σε πλοία, μετρητά και ακίνητα, την οποία καταφέρνει όχι μόνο να διατηρήσει αλλά και να μεγαλώσει. Με τα χρόνια γίνεται μέτοχος σε διάφορα εμπορικά πλοία των Σπετσών και εν συνεχεία κατασκευάζει 3 δικά της, ένα εκ των οποίων ο περίφημος Αγαμέμνων, μια κορβέτα 33 μέτρων και οπλισμού 18 κανονιών, ο οποίος θεωρείται από τα μεγαλύτερα ελληνικά πολεμικά πλοία του 1821.

Υψώνει τη σημαία της επανάστασης

Στις 13 Μαρτίου του 1821, η Μπουμπουλίνα υψώνει την προσωπική της επαναστατική σημαία, και την χαιρετά με κανονιοβολισμούς μπροστά στο Παλιό Λιμάνι των Σπετσών. Στις 3 Απριλίου επαναστατούν οι Σπέτσες, πρώτες από όλα τα νησιά, και η Μπουμπουλίνα, επικεφαλής των πλοίων της, και μοίρα του Σπετσιώτικου στόλου πλέουν δυτικά και αρχίζουν την πολιορκία του Ναυπλίου. Πλοία της συμμετέχουν στην πολιορκία και παράδοση της Μονεμβασιάς, ενώ η ίδια συμμετέχει στην μάχη του Άργους καθώς και στην άλωση της Τριπολιτσάς, όπου γνωρίζεται με τον Κολοκοτρώνη και τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς του Αγώνα. Αρματώνει και συντηρεί τους ναύτες της και τις οικογένειές τους και αναλαμβάνει να ανεφοδιάσει τους πολιορκούντες στο Ναύπλιο και την Τρίπολη, με αποτέλεσμα να ξοδέψει σχεδόν όλη της την περιουσία στα δυο πρώτα χρόνια του Αγώνα.

Το Τέλος

Το τέλος της Καπετάνισσας των Σπετσών είναι τραγικό, καθώς πέφτει από ελληνικό, και μάλιστα από Σπετσιώτικο βόλι. Το 1825, η Μπουμπουλίνα ζεί πικραμένη στις Σπέτσες, σχεδόν εξόριστη λόγω του εμφυλίου, έχοντας ξοδέψει όλη της την περιουσία στην επανάσταση. Η φιλοπατρία της ωστόσο την ωθεί να προετοιμαστεί με τα εναπομείναντα παιδιά της ώστε να ριχτούν στον καινούργιο αγώνα έναντι του Ιμπραήμ Πασά, ο οποίος είχε ήδη αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο. Σκοτώνεται ωστόσο στις 22 Μαΐου σε οικογενειακή συμπλοκή. Ο δεύτερος γιός της από τον πρώτο της γάμο, ερωτεύεται την νεαρή Ευγενία Κούτση. Η οικογένεια της κοπέλας, πρόκριτοι του νησιού, είναι ενάντια στον γάμο καθώς η Μπουμπουλίνα πλέον έχει παραπέσει οικονομικά και η κόρη τους, λέγεται, πως ήταν ήδη λογοδοσμένη. Οι δυο νέοι όμως κλέβονται και κρύβονται στο σπίτι του πρώτου της άντρα Δημητρίου Γιάννουζα. Η Μπουμπουλίνα τρέχει και αυτή από εκεί να δει τι γίνεται όταν, λίγο αργότερα, καταφθάνουν και οι Κουτσαίοι, εξαγριωμένοι με την απαγωγή, η οποία θεωρείται μεγάλη προσβολή σύμφωνα με τα ήθη της εποχής. Η Μπουμπουλίνα, υποστηρίζοντας τα παιδιά, αρνείται να επιστρέψει την Ευγενία και κατά την διάρκεια της τεράστιας λογομαχίας που ακολούθησε, την χτυπά βόλι στο μέτωπο και αμέσως την αφήνει νεκρή. Τα σκληρά και αμείλικτα λόγια της Καπετάνισσας είναι αρκετά να οπλίσουν το χέρι του, άγνωστου λόγω σκότους, δολοφόνου.

Μετά θάνατον

Μετά τον θάνατό της, της απονεμήθηκε ο τίτλος της Ναυάρχου από τον Τσάρο της Ρωσίας Αλέξανδρο Ι, τίτλος μέχρι πρόσφατα με παγκόσμια αποκλειστικότητα για γυναίκα. To 2018, το Ελληνικό Κράτος, αναγνωρίζοντας τον απαράμιλλο ηρωισμό της και την αυτοθυσία της, της απένειμε τον τίτλο της Υποναυάρχου.

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα: Η ταραχώδης ζωή και το τραγικό τέλος της

«Μπουμπουλίνα»: Η ταινία με την Ειρήνη Παπά και τον Νίκο Κούρκουλο

Η «Μπουμπουλίνα» γυρίστηκε το 1959 από τη ΦΑΡΟΣ ΦΙΛΜ. Σε αυτήν τη βιογραφική αφήγηση, μαζί με τα γεγονότα της προσωπικής της ζωής, συμπυκνώνεται το νόημα της Επανάστασης ως εθνικού ξεσηκωμού μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς.

Τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα υποδύεται η Ειρήνη Παπά, ο Νίκος Κούρκουλος, σε μία από τις πρώτες εμφανίσεις του στο σινεμά, τον Γιάγκο Γιάννουζα, γιο της Λασκαρίνας Πινότση από τον πρώτο της γάμο με τον Δημητρό Γιάννουζα (τον οποίο ενσαρκώνει ο Ανδρέας Μπάρκουλης).

Πρωταγωνιστούν επίσης οι: Χριστόφορος Νέζερ, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Μιράντα Μυράτ, Γεωργία Βασιλειάδου, Κούλης Στολίγκας, Αρτέμης Μάτσας, Λευτέρης Βουρνάς, Κούλα Αγαγιώτου. Η σκηνοθεσία και το μοντάζ είναι του Κώστα Ανδρίτσου, το σενάριο του Κώστα Ασημακόπουλου και του Νέστορα Μάτσα, η μουσική του Κώστα Καπνίση, η φωτογραφία του Giovanni Varriano και τα σκηνικά και τα κοστούμια του Τάσου Ζωγράφου.

Για πολλά χρόνια, η ταινία θεωρείτο πως είχε χαθεί. Υπήρχε μόνο ένα σωζόμενο αντίγραφο της ταινίας, μία κασέτα VHS, εγγραφή σε οικιακό βίντεο από παλαιότερη μετάδοση της ΕΡΤ. Τελικά η ταινία αποκαταστάθηκε με πρωτοβουλία του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ.