Ζώα

Ελληνικός Ποιμενικός: Μία αρχαία ελληνική ράτσα – Ο μοναδικός σκύλος που παλεύει με την αρκούδα

advertisement

Ο ελληνικός ποιμενικός είναι ο πιο κρίσιμος κρίκος της ισορροπίας μεταξύ ανθρώπου και άγριων θηρευτών στο ορεινό οικοσύστημα.

Βράδυ καλοκαιριού στον Ελαφότοπο, ένα χωριό του Δυτικού Ζαγοριού. Καθόμουν με τον φίλο μου τον Γιώτη, κτηνοτρόφο, στο μαγαζί του χωριού. Περασμένα μεσάνυχτα χτύπησε το τηλέφωνό του: “Έλα γρήγορα πάνω, η αρκούδα έφαγε τον Καλέση”.

Την κλήση έκανε ο τρομαγμένος νεαρός τσοπάνος του, που ξενυχτούσε τα πρόβατα στα καλοκαιρινά βοσκοτόπια της Τύμφης. Ο Γιώτης ταράχτηκε, γιατί ο Καλέσης είναι ο μεγάλος αρσενικός σκύλος του κοπαδιού και χωρίς αυτόν τα πράγματα θα γίνονταν πολύ δύσκολα: Δύο αρκούδες γυρόφερναν στην περιοχή και σχεδόν κάθε βράδυ έκαναν επιθέσεις στα ζώα του χωριού.

Ελληνικός Ποιμενικός, o φύλακας άγγελος των κοπαδιών και της ορεινής οικονομίας

Όταν φτάσαμε στο βουνό, βρήκαμε τον Καλέση καταματωμένο, αλλά -πολύ περίεργο- όχι τραυματισμένο. Καθόταν ατάραχος σε ένα λοφάκι και αφουγκραζόταν το κοπάδι. Το αίνιγμα έλυσε ο Γιώτης: “Πάλεψε με την αρκούδα και αυτή τον δάγκωσε στο λαιμό, αλλά τραυματίστηκε στα καρφιά της λαιμαριάς του. Τα αίματα είναι δικά της”.

By Vaggospm – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=135405690

Ο Καλέσης, τεράστιος (το κεφάλι του ίσα που χωρούσε στην αγκαλιά μου) και σοβαρός – σοβαρός, κουνούσε ήρεμα την ουρά του στο αφεντικό του, σαν να μην είχε προηγηθεί πριν λίγη ώρα η φοβερή μάχη με το θηρίο.

Αυτός είναι ο “Ελληνικός Ποιμενικός”: γενναίος, ρωμαλέος, πιστός, ανεξάρτητος σαν χαρακτήρας αλλά και απόλυτα αφοσιωμένος στο κοπάδι. Για χιλιάδες χρόνια οι κτηνοτρόφοι μας στην Πίνδο στηρίζονται στις απαράμιλλες ικανότητές του για να προστατεύουν τα ζώα τους από λύκους και αρκούδες, που ζουν στα παρθένα δάση της Ελλάδας.

advertisement

Οι παλιοί τσοπάνηδες ήταν πολύ περήφανοι για τους σκύλους τους και είχαν αμέτρητες ιστορίες να διηγηθούν για τα κατορθώματά τους. Διάλεγαν πάντα τα καλύτερα κουτάβια από κάθε γέννα, ώστε να διατηρούν καλή “σεριά”. Έδιναν στους σκύλους τους βλάχικα ονόματα: Νταβέλης, Καλέσης Μπαλίκας, Αράπης, Σαμπάνης, Σαμπούτης, Γκεσούλης, Μπέλλα (τα περισσότερα δήλωναν το χρώμα του σκύλου).

Αέναη σύγκρουση

Το τσομπανόσκυλο είναι ο πιο κρίσιμος κρίκος της ισορροπίας μεταξύ ανθρώπου και άγριων θηρευτών στο ορεινό οικοσύστημα. Ο αγώνας επιβίωσης κάποια στιγμή καταλήγει στη θανάτωση του άγριου ζώου από τον κτηνοτρόφο για να σταματήσουν οι ζημιές. Ορθά οι οικολογικές οργανώσεις εκτίμησαν ότι πρέπει ο ελληνικός ποιμενικός πρέπει να προστατευτεί και να διαδοθεί ξανά στους κτηνοτρόφους.

Είναι ίσως η πιο εύστοχη παρέμβαση απέναντι στην όλο και αυξανόμενη απειλή της αρκούδας, της οποίας οι πληθυσμοί μεγαλώνουν ραγδαία στο Ζαγόρι και την υπόλοιπη Πίνδο. Αναζητούν προικισμένους αντιπροσώπους τής ράτσας και οργανώνουν την εκτροφή και διανομή τους. Ωστόσο ο ρυθμός παράδοσης σκύλων είναι εξαιρετικά χαμηλός και πρέπει να επιταχυνθεί.

By Vaggospm – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=135406868

Είδος υπό εξαφάνιση

Δυστυχώς, ο Ελληνικός Ποιμενικός κινδυνεύει με εξαφάνιση και υπολογίζεται ότι έχουν απομείνει λίγες χιλιάδες καθαρόαιμα άτομα. Δεν προσέχτηκε η καθαρότητά του. Παρά την ιδιαίτερη γεωμορφολογία της χώρας μας, που αποτέλεσε φυσικό εμπόδιο στην επιμειξία της φυλής του σκύλου αυτού για εικοσιτέσσερις αιώνες, ελάχιστα καθαρόαιμα άτομα έχουν απομείνει σήμερα.

Τα τελευταία χρόνια η ράτσα μπασταρδεύτηκε με άλλες, αφού τα σκυλιά γυρνούν ελεύθερα. Το χειρότερο, κάποιοι κτηνοτρόφοι δεν εκτίμησαν σωστά αυτό που είχαν κληρονομήσει από την φυσική επιλογή αιώνων και έφεραν ξένες ράτσες ποιμενικών, όπως λυκόσκυλα. Όμως αποδείχτηκαν εντελώς ακατάλληλλες για τις δύσκολες συνθήκες της περιοχής μας.

Σκύλος από σπουδαία γενιά…

O Ελληνικός Ποιμενικός είναι τεκμηριωμένη παρουσία στα ορεινά βοσκοτόπια από τα αρχαία χρόνια. Πιστεύεται βάσιμα ότι η σημερινή μορφή αποτελεί την εξέλιξη της αρχαίας φυλής των Μολοσσών ή Ηπειρωτικών σκύλων. Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Πύρρος χρησιμοποίησαν αυτόν τον σκύλο στις εκστρατείες τους, ενώ ο Πλάτων κάνει λόγο για το θάρρος του.

Δεν είναι όμως λίγοι αυτοί που υιοθετούν τον μεγάλο βουνίσιο σκύλο για κατοικίδιο και φύλακα και δηλώνουν εξαιρετικά ικανοποιημένοι από την άψογη συμπεριφορά του και φιλικότητα. Φυσικά και για την ασφάλεια που παρέχει και σε περιβάλλον μακριά από τον φυσικό του χώρο. Πάντως δεν είναι φτιαγμένος να φυλακίζεται στο διαμέρισμα…

By Vaggospm – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=135405602

Ελληνικός Ποιμενικός: τα Χαρακτηριστικά του

Ο Ελληνικός Ποιμενικός, είναι μεγαλόσωμος και εντυπωσιακός, μάλιστα μερικοί αρσενικοί φτάνουν ακόμα και τα 60 κιλά βάρος και 0,75 μ. ύψος! Τα χρώματα ποικίλουν από το κατάλευκο έως μαύρο, το καστανόφαιο, αλλά κάποιοι έχουν και ποικίλες αποχρώσεις. Το κεφάλι είναι ογκώδες και ο τράχηλος φαρδύς. Έχει μεγάλους κυνόδοντες και κινείται με το “βάδισμα της αρκούδας”. Διαθέτει ισχυρότατο ένστικτο φύλαξης και καταδίωξης, είναι ήρεμος αλλά με φοβερές εκρήξεις επιθετικότητας, όταν απειλείται το κοπάδι.

Ποιος δεν τρόμαξε όταν βρέθηκε κοντά σε στάνη και του “χύθηκαν” ομαδικά μερικοί από αυτούς τους γίγαντες; Με προτεταμένα τα δόντια, και μάλιστα σε κύκλο, ώστε να μην ξέρει από πού να φυλαχτεί, όπως κάνουν και με τους άγριους κυνηγούς. Και όμως είναι τόσο υπάκουος στο αφεντικό του, που με ένα απλό νεύμα του “σβήνει ακαριαία τον διακόπτη” της επιθετικότητας και στέκεται ακίνητος να επιτηρεί τον “εισβολέα”.

Ζει από 8 έως16 χρόνια. Αντέχει στην πείνα, προσαρμόζεται πολύ άνετα σε περιβάλλον με χαμηλές θερμοκρασίες και μπορεί να αντέξει για ώρες  το βάδισμα στο χιόνι. Αντίθετα, του είναι αρκετά δύσκολη η διαβίωση σε θερμά κλίματα ή στην πόλη, χωρίς ωστόσο να είναι αδύνατο.

Εξαιρετικά ανθεκτικός

Είναι καλό να του εξασφαλίζεται προστασία από το κρύο ή τη ζέστη, με την κατασκευή κατάλληλου καταλύματος κοντά στα ζώα του κοπαδιού, άφθονο νερό και τροφή. Βέβαια αρκετοί κτηνοτρόφοι δεν είναι τόσο προσεκτικοί στις υποχρεώσεις τους απέναντι στον φύλακα άγγελό τους και αρκετοί, δυστυχώς, χάνουν εξαιρετικούς σκύλους γιατί δεν τους παρέχουν κτηνιατρική φροντίδα.

Ήξερες ότι ο Ελληνικός Ποιμενικός…

Έχει τρίχωμα πυκνό, με διπλό μανδύα για να προστατεύεται από τις ακραίες καιρικές συνθήκες των ορεινών περιοχών.

Διαθέτει άριστη όσφρηση, όραση και ακοή, που σε συνδυασμό με τη διάπλαση και τον χαρακτήρα του, τον καθιστούν ιδανικό σκύλο φύλαξης.

Στον ποιμενικό χαρακτήρα του ζώου διακρίνεται η ανεξαρτησία δράσης, η υψηλή αίσθηση του ζωτικού χώρου, η επιθετικότητα προς τα άγρια ζώα, το θάρρος, η πίστη στην ομάδα και η αφοσίωση σε ένα άτομο.

Τυπικό δείγμα ελληνικού μολοσσού, από τα ελάχιστα που έχουν μείνει

Ο λύκος, χρησιμοποιεί τη μέθοδο του αντιπερισπασμού για να επιτεθεί σε ένα κοπάδι. Ο Ελληνικός Ποιμενικός, δεν παραπλανάται, και δεν εγκαταλείπει το κοπάδι, με αποτέλεσμα να “δυσκολεύει” τα άγρια ζώα.

Είναι μύθος ότι όταν κόβουμε τα αυτιά του Ελληνικού Ποιμενικού ακούει καλύτερα. Το κόψιμο των αυτιών και της ουράς στους σκύλους αποτελεί επίπονο ακρωτηριασμό και δεν εξυπηρετεί κανέναν απολύτως σκοπό.

Ελληνικός Σαρακατσάνικος Ποιμενικός Σκύλος | Ο Προστάτης του Κτηνοτρόφου – @Greek Village Life

Γράφει ο Μενέλαος Χρόνης / xaidarisimera

advertisement

Σχετικά άρθρα

Back to top button