Η λίμνη των κύκνων: Το καλύτερο μπαλέτο όλων των εποχών
Το καλύτερο μπαλέτο όλων των εποχών, σε μουσική του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι και η ιστορία του.
Ήταν 20 Φεβρουαρίου του 1877, όταν «Η λίμνη των κύκνων» έκανε πρεμιέρα στο Θέατρο Μπολσόι, σε χορογραφία Γιούλιους Ράιζινγκερ και σε μουσική του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι και απέτυχε να εντυπωσιάσει κοινό και κριτικούς. Αν και το θέατρο της Μόσχας ήταν ασφυκτικά γεμάτο, οι θεατές δεν έδειξαν να ενθουσιάζονται από το έργο. Μάλιστα, ελάχιστοι χειροκρότησαν στο φινάλε. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι κριτικές που δημοσιεύτηκαν στον τύπο την επόμενη ημέρα, με τους δημοσιογράφους να δηλώνουν διχασμένοι και κατά κάποιο τρόπο απογοητευμένοι.
Δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Τσαϊκόφσκι, «Η λίμνη των κύκνων» ανέβηκε και πάλι στη σκηνή στις 15 Ιανουαρίου 1895, σε χορογραφία των Μαριούς Πετιπά και Λεβ Ιβάνοφ, στο θέατρο Μαρίνσκι της Αγίας Πετρούπολης. Ήταν τότε, που η παράσταση γνώρισε την αποθέωση που γνωρίζει σήμερα.
Για πρώτη φορά εκτός Ρωσίας ανέβηκε στο Λονδίνο το 1911. Από τότε έχουν γίνει χιλιάδες παραστάσεις σε όλο τον κόσμο, πολλές από τις οποίες είναι διασκευασμένες σύμφωνα με την εκδοχή του εκάστοτε χορογράφου. Τα τελευταία χρόνια ανεβαίνει και με τη μορφή μπαλέτου στον πάγο.
Ανάμεσα στους χορευτές και τις χορεύτριες που κατά καιρούς ενσάρκωσαν τους κύριους ρόλους της παράστασης, υπήρξαν μεταξύ άλλων οι Βλάσλαβ Νιζίνσκι, Ρούντολφ Νουρέγιεφ, Μαργκότ Φοντέιν, Ταμάρα Τουμάνοβα, Ουλιάνα Λοπάτκινα, Φρέντερικ Άστον κλπ.
Το μπαλέτο, γραμμένο σε τέσσερις πράξεις, βασίζεται σ’ ένα γερμανικό παραμύθι από τη συλλογή του γερμανού συγγραφέα Γιόχαν Μουζέους (1735-1787) με τίτλο «Το κλεμμένο πέπλο», αν και σύμφωνα με κάποιους κριτικούς, το λιμπρέτο παρουσιάζει ομοιότητες με το ρώσικο παραμύθι «Η λευκή πάπια», που συνέλεξε ο ρώσος λαογράφος Αλεξάντερ Αφανάσιεφ (1826-1871).
Αφηγείται τις αισθηματικές περιπέτειες ενός νέου πρίγκιπα και μιας όμορφης κοπέλας, την οποία ένας κακόβουλος μάγος μεταμορφώνει σε λευκό κύκνο. Η ιστορία του έχει ως εξής: Η πριγκίπισσα Οντέτ και οι φίλες της περνούν τη ζωή τους παγιδευμένες στη μορφή του κύκνου από τότε που τις μάγεψε ο κακός μάγος Ρόθμπαρτ. Τα μάγια μπορεί να λύσει μόνο ο έρωτας, ο οποίος έρχεται με την όψη του ωραίου πρίγκιπα Ζίγκφριντ, που ορκίζεται να σώσει την Οντέτ. Ο Ρόθμπαρτ αποπειράται να τον ξεγελάσει και να τον παντρέψει με την κόρη του Οντίλ, το μαύρο κύκνο, που μοιάζει εκπληκτικά με την Οντέτ. Ο Ζίγκφριντ σύντομα γλιτώνει από την παγίδα του μάγου, παίρνει στην αγκαλιά του την αγαπημένη του και πετούν μαζί για τον ουρανό. Καθώς όμως δεν υπάρχει συγκεκριμένο κείμενο, υπάρχει και ένα δεύτερο τέλος, που θέλει τους δύο ερωτευμένους να πεθαίνουν.
Σήμερα, «Η λίμνη των κύκνων» θεωρείται ένα από τα καλύτερα μπαλέτα όλων των εποχών. Κι αυτό, γιατί ενσαρκώνει όσο κανένα άλλο όλη τη γκάμα των ανθρώπινων συναισθημάτων, από την ελπίδα μέχρι την απόγνωση, από τον τρόμο μέχρι την τρυφερότητα, από τη μελαγχολία μέχρι την έκσταση.