Αφιέρωμα

Μάνος Λοΐζος: Τους είναι αδιάφορη η πνευματική εξέλιξη του λαού

advertisement

Πέθανε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1982 σ’ ένα νοσοκομείο της Μόσχας. Ας θυμηθούμε μια συνέντευξή του πριν ακριβώς 50 χρόνια!

Μάνος Λοΐζος: Τους είναι αδιάφορη η πνευματική εξέλιξη του λαού

 

Συνέντευξη στον Γ. Λεονταρίτη («Εβδομάδα», 13.7.1966)

«Ο Σταθμός των Ενόπλων Δυνάμεων έχει απαγορεύσει τα τραγούδια μου και αυτό το θεωρώ μεγάλη μου τιμή… Δεν μπορώ να τα υποβάλω στη λογοκρισία, γιατί ξέρω πολύ καλά ότι δεν πρόκειται να περάσουν».

advertisement

Μάνος Λοΐζος: Τους είναι αδιάφορη η πνευματική εξέλιξη του λαού

Μιλάει ο Μάνος Λοΐζος, ένας από τους πιο άξιους συνθέτες της νέας γενιάς. Και συνεχίζει:

—Ο θεσμός αυτός, της λογοκρισίας, είναι κατάλοιπο της γερμανικής κατοχής και συμφέρει σε μερικούς, γιατί τους είναι αδιάφορη η πνευματική εξέλιξη του λαού.

Μέσα στα τόσα που έχει κάνει η κυβέρνηση των αποστατών, θα θυμόμαστε και το ότι μιμήθηκε τον Καραμανλή στο θέμα του διωγμού και της απαγόρευσης του Θεοδωράκη από το ΕΙΡ και προκάλεσε ακόμα την «απεργία» των Χατζιδάκι και Ξαρχάκου.

Άλλη μια δόξα της «κυβέρνησης» είναι το ότι, με μια πλήρη παχυδερμία, δεν ενδιαφέρεται αν χιλιάδες κόσμος έχει κλείσει τα ραδιόφωνά του εξαιτίας των διώξεων αυτών.

Νομίζεις ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι στραμμένος ιδεολογικά;

Βεβαίως και πρέπει. Το θέμα είναι να μπορείς να είσαι στρατευμένος και γνήσιος καλλιτέχνης, λέγοντας αυτά που πιστεύεις. Πρέπει να υπάρχει στρατευμένη τέχνη, γιατί μέσα στον δρόμο αυτής της σχολής, μπορούν να βγουν αριστουργηματικά έργα. Αλλά το πιο σπουδαίο είναι ότι η στρατευμένη τέχνη είναι ελάχιστος φόρος τιμής στις χιλιάδες των φτωχών παιδιών που πεινάνε, αγωνίζονται και σκοτώνονται καθημερινά.

Απλός και εγκάρδιος χωρίς ίχνος βεντετισμού, ο Λοΐζος αγωνίστηκε σκληρά για να φτάσει εκεί που έφτασε. Μεγάλωσε στην Αίγυπτο. Όταν τελείωσε το Γυμνάσιο, μπήκε στην Ανωτάτη Εμπορική. Γρήγορα, όμως, κατάλαβε ότι η επιστήμη αυτή δεν τον τράβαγε και στράφηκε στη μουσική, που λάτρευε από παιδί. Όταν το 1955 ήρθε στην Ελλάδα, οι πρώτοι που τον ενθάρρυναν στη δουλειά του, ήταν ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις και ο Μίμης Πλέσσας.
Μάνος Λοΐζος: Τους είναι αδιάφορη η πνευματική εξέλιξη του λαού

—Το πρώτο σου τραγούδι ποιο ήταν;

—Το «Τραγούδι του δρόμου» σε στίχους του Λόρκα. Αυτός ήταν και ο πρώτος δίσκος που έγραψα, στα 1963. Μετά, ακολούθησε η συναυλία με τον Λεοντή στο «Ακροπόλ», όπου ο Θεοδωράκης μας παρουσίασε σαν το «γεγονός της χρονιάς».

 

Έπειτα ακολούθησε η μουσική που έγραψε για πολλά θεατρικά έργα.

—Τον χειμώνα του 1964 έγραψα τον «Δρόμο», που νομίζω ότι είναι το καλύτερο τραγούδι μου. Αναφέρεται στην περίοδο της Κατοχής, αλλά έχει μια εφαρμογή πιο καθολική, σε κάθε περίπτωση που ένας λαός αγωνίζεται για την ελευθερία του.

 

—Θέλεις να μιλήσουμε για τους στιχουργούς μας;

—Ήταν σταθμός για μένα η γνωριμία μου με τον Νεγρεπόντη. Αναζητούσα πάντοτε ποιήματα με έντονο κοινωνικό περιεχόμενο και προβλήματα σύγχρονα. Η δουλειά του Νεγρεπόντη με συγκίνησε, γιατί βρήκα μέσα σ’ αυτήν το πολιτικό τραγούδι. Σ’ άλλες χώρες, το πολιτικό τραγούδι έχει πάρει μεγάλη ανάπτυξη, όπως π.χ. στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική, με την Τζόαν Μπαέζ. Εδώ, βρίσκεται ακόμα στις αρχές του.

Η κυριότερη αιτία νομίζω ότι είναι ένας ανεπίτρεπτος φραγμός, που λέγεται λογοκρισία. Αλλά ας μη φεύγουμε από το θέμα. Σου έλεγα για τους στιχουργούς μας. Πρέπει να σου πω ότι, εκτός από τον Νεγρεπόντη, ξεχωρίζω τον Λευτέρη Παπαδόπουλο και την Κωστούλα Μητροπούλου. Ο Παπαδόπουλος έχει μεγάλο ταλέντο και το προσόν, οι στίχοι του να μιλάνε άμεσα στο λαό. Τελευταία, ετοιμάζουμε μαζί μια σειρά από νέα τραγούδια.

—Το λαϊκό τραγούδι πώς το βλέπεις; Σε ποιο δρόμο βρίσκεται;

—Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια πολύ ώριμη θέση. Τα στοιχεία που με κάνουν να πιστεύω αυτό το πράγμα, είναι ότι έχει γίνει συνείδηση σε όλους εμάς, που ασχολούμαστε με το τραγούδι, η αξία της λαϊκής μουσικής. Η δουλειά του Τσιτσάνη, του Μητσάκη και του Βαμβακάρη αποτελεί ένα υλικό και ένα παράδειγμα για την εργασία μας. Από την άλλη μεριά, έχουμε καταλάβει την αξία του δημοτικού μας τραγουδιού. Ακόμα, για μας τους νεότερους, υπάρχει και ο σωστός δρόμος ενός Χατζιδάκι και ενός Θεοδωράκη, που έχει αποδειχτεί σωστός από την αγάπη που τους δείχνει ο λαός. Άλλος λόγος ενθαρρυντικός είναι μια κοινωνικοποίηση, αν θέλετε, που έχουν σήμερα οι στίχοι των τραγουδιών μας.

Άλλος ένας λόγος είναι ότι έχουμε μια παράδοση θεατρικού τραγουδιού. Έχουμε δηλαδή τραγούδια, που εγγίζουν παγκόσμια προβλήματα και ανοίγουν νέους δρόμους στους σημερινούς συνθέτες. Παράδειγμα, τα ποιήματα του Λόρκα και του Καμπανέλλη. ‘Οταν λέω όλα αυτά, μιλάω για ανθρώπους που ασχολούνται σοβαρά και υπεύθυνα με το ελληνικό τραγούδι και όχι για τις δεκάδες των συνθετών, που πουλάνε κάθε είδους κατασκεύασμα, με σκοπό να βγάλουνε χρήματα. Αυτοί απλούστατα πουλάνε ένα είδος χασίσι και αργά ή γρήγορα περνάνε στο περιθώριο.

Aπό το βιβλίο του Λευτέρη Παπαδόπουλου «Μάνος Λοίζος»

Ο Μάνος Λοΐζος ήταν ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες. Γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου του 1937 στην Αλεξάνδρεια (ή σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες στη Λάρνακα και λίγο αργότερα μετανάστευσαν οικογενειακώς στην Αίγυπτο προς αναζήτηση καλύτερης ζωής ) και πέθανε σε νοσοκομείο στη Μόσχα, στις 17 Σεπτεμβρίου 1982.

advertisement
Back to top button