Ο διάσημος ψυχολόγος Λέναρντ Σαξ: “Το πρώτο πράγμα που πρέπει να διδάξετε στα παιδιά σας είναι η ταπεινότητα”
Θέλετε να είστε επιτυχημένοι και ανεξάρτητοι. Όλοι το θέλουμε.
Όταν έχετε παιδιά, όμως, είναι αξιοσημείωτο πόσο γρήγορα όλες σας οι φιλοδοξίες σας περιστρέφονται γύρω από αυτά. Τι θα κάνουν στη ζωή τους; Θα είναι ευτυχισμένα και επιτυχημένα;
Ο Δρ Leonard Sax είναι ένας δυναμικός παιδίατρος, ψυχολόγος και συγγραφέας με εθνική εμβέλεια. Στο βιβλίο του «Η γονική κατάρρευση», εξηγεί πολλά πράγματα που θα πρέπει να κάνουν οι γονείς αν θέλουν τα παιδιά τους να είναι πραγματικά επιτυχημένα.
Ρωτήστε λοιπόν τον εαυτό σας τις ακόλουθες επτά ερωτήσεις:
1. Ξέρουν τα παιδιά μου πως τα αγαπώ;
Όλα τα άλλα απορρέουν από αυτό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο νοιάζεστε περισσότερο για τη δική τους επιτυχία σε σχέση με τη δική σας. Προσέξτε όμως την παγίδα: Αυτό δεν σημαίνει απλώς και μόνο να τους λέτε κάθε μέρα πως τα αγαπάτε (αν και αυτό είναι καλή ιδέα), και σίγουρα δεν σημαίνει να ενδίδετε σε κάθε ιδιοτροπία τους.
Αντ’ αυτού, όλα αφορούν την τιμιότητα και την ωριμότητα. Μπορείτε με ειλικρίνεια να πείτε ότι όταν θα είναι 20 ή 30 ή 40 ή περισσότερων χρονών, θα αναγνωρίζουν πως ό,τι κάνετε το κάνετε επειδή θέλετε πάντα το καλύτερο για αυτά;
2. Είμαι ενεργός σαν γονέας;
Θέλετε να αντιμετωπίζετε τα παιδιά σας σαν ενήλικες θεωρώντας πως έτσι θα συμπεριφέρονται σαν ενήλικες, πλην όμως τα παιδιά εξ ορισμού δεν είναι ενήλικες. Και όμως, φαίνεται ότι πολλοί γονείς, έχοντας την προσδοκία πως σεβόμενοι τις επιλογές των παιδιών τους θα τα ενθαρρύνουν να παίρνουν αποφάσεις, μένουν πλέον θεατές και αφήνουν τα παιδιά τους να λαμβάνουν αποφάσεις που κανονικά αρμόζουν σε ενήλικες.
«Δεν πρόκειται για αποποίηση της γονικής εξουσίας», λέει ο Sax, αναφέροντας το παράδειγμα γονέων που επιτρέπουν στο οκτάχρονο παιδί τους να λαμβάνει την τελική απόφαση για το σχολείο στο οποίο θα φοιτήσει. «Ξέρω περιπτώσεις όπου το παιδί ξεκάθαρα πήρε λανθασμένη απόφαση και όμως οι γονείς, ενώ το ήξεραν, αισθάνθηκαν εντελώς ανίκανοι να επιβάλουν τη δική τους άποψη. Σε αυτή την περίπτωση αυτός τελικά που θα υποφέρει είναι το ίδιο το παιδί.»
3. Είμαι υπεύθυνος για την τεχνολογία τους;
Θέλετε τα παιδιά σας να μάθουν να μετατρέπουν τα προβλήματα σε ευκαιρίες. Παραταύτα, όταν είναι ανώριμα, είναι πιο πιθανό να μετατρέψουν τις ευκαιρίες σε μπελάδες – και μάλλον δεν υπάρχει τόπος στον 21ο αιώνα που είναι περισσότερο ναρκοθετημένος από όσο η τεχνολογία. Και δεν μιλάμε μόνο για τους κινδύνους να πέσουν τα παιδιά κατά λάθος σε κάποιο τέρας του διαδικτύου ή να δουν πράγματα που είναι εντελώς ακατάλληλα για την ηλικία τους. Μιλάμε επίσης για τον κίνδυνο της απόλυτης εξάρτησης με την οθόνη που μπορεί να τυλίξει στα γρανάζια της ακόμη και έναν ενήλικα.
«Μπορείτε τώρα να βρείτε παιδιά 10, 12, 14 ή 16 ετών, οι οποίοι έχουν το τηλέφωνό στο υπνοδωμάτιό τους η ώρα δύο το πρωί», λέει ο Sax. «Κανένα παιδί δεν πρέπει να έχει ένα τηλέφωνο στο υπνοδωμάτιο του χωρίς επίβλεψη. Αυτό δεν είναι απλά η γνώμη μου. Αυτή είναι η θέση που επίσημα διδάσκει η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής … Θα εκπλαγείτε, ή ίσως και όχι, για το πόσοι γονείς είναι ανίκανοι να ακολουθήσουν τη σύσταση αυτή, νιώθοντας ότι σε πολλούς τομείς δεν έχουν καμία εξουσία στο παιδί τους.»
4. Έχουν τα παιδιά μου την πλήρη προσοχή μου;
Όλοι μας έχουμε πολλά πράγματα που συμβαίνουν. Το γεγονός ότι διαβάζετε ένα άρθρο σαν αυτό δείχνει πως ίσως θέλετε να αλλάξετε ολόκληρο τον κόσμο – ή τουλάχιστον να βάλετε τη δική σας σημαία σε μια γωνιά της γης. Ωστόσο, συχνά τα παιδιά έχουν ανάγκη από σας να αφήσετε στην άκρη αυτές τις φιλοδοξίες και απλά να περάσετε λίγο χρόνο μαζί τους.
Κανόνας νούμερο ένα για να το καταστήσετε σαφές, σύμφωνα με τον Δρ Sax; Φάτε γεύμα μαζί του κάθε μέρα.
«Η επικοινωνία όλων μαζί, ως οικογένεια, αυτή την ώρα στο σπίτι, είναι ύψιστη προτεραιότητα μας, και στέλνει το μήνυμα ότι η οικογένεια μετρά για μας. Τόσα πολλά παιδιά είναι στην κούρσα για το πουθενά, προσπαθώντας να προσθέσουν πράγματα στο βιογραφικό τους μέσω εξωσχολικών δραστηριοτήτων, χωρίς να μπορούν να αντιληφθούν το λόγο. Το αποτέλεσμα: Απλώς θα εξουθενωθούν στην ηλικία των 15 ετών», λέει.
(Σχετικό: Το αυτοκίνητο δεν είναι για να βάζουμε στα αυτιά ακουστικά. «Οι στιγμές στο αυτοκίνητο είναι πολύτιμες, είναι ο χρόνος για να ακούσετε το παιδί σας και το παιδί σας να ακούσει εσάς …»)
5. Να επαινείται τα παιδιά για όσα είναι αξιέπαινα
Ένιωθα απίστευτη περηφάνια όταν έβλεπα την μικρούλα κόρη μου να βρίσκει την πιπίλα της στην κούνια της και να τη βάζει μόνη της πίσω στο στόμα της. Πολλοί θα έχετε αντιληφθεί ότι, λέγοντας αυτό, έχω θέσει τον πήχη αρκετά χαμηλά. Αν και είναι προφανής η ανάγκη να στηρίζετε συνεχώς τα παιδιά σας, είναι από την άλλη σημαντικό να τους απονέμεται επαίνους όταν πραγματικά κάνουν κάτι αξιέπαινο.
«Το πρώτο πράγμα που πρέπει να διδάξετε είναι την ταπεινότητα», λέει ο Sax, «επειδή τόσα πολλά παιδιά έχουν διαπαιδαγωγηθεί στο να αντικρίζουν με δέος τον ίδιο τον εαυτό τους, χωρίς να μπορούν να αντιληφθούν πώς αυτή η λογική της υπέρμετρης αυτοεκτίμησης οδηγεί σε δυσαρέσκεια.»
6. Να δείχνετε πως έχετε υγιή σεβασμό στα χρήματα
Τα χρήματα είναι σημαντικά. Ακόμα και ο υποψήφιος Πρόεδρος των ΗΠΑ Bernie Sanders θα συμφωνήσει με αυτό. Με αυτά ανοίγει ένας κόσμος επιλογών, χωρίς αυτά κάποιες ευκαιρίες χάνονται. Είναι όμως τα χρήματα πιο σημαντικά από οτιδήποτε άλλο; Αν η απάντηση σας είναι ναι, έχετε υπόψη πως οι πιο επιτυχημένοι άνθρωποι στον κόσμο θα διαφωνήσουν μαζί σας.
«Διδάξτε το νόημα της ζωής. Δεν μπορεί να αφορά μόνο μια καλή επαγγελματική αποκατάσταση. Δεν μπορεί να είναι μόνο η επιτυχία. Αφορά κυρίως στο ποιος είστε ως άνθρωπος», λέει ο Sax.
7. Αφήστε τα παιδιά σας να είναι παιδιά
Όλων αυτών λεχθέντων, να θυμάστε ότι τα παιδιά είναι παιδιά, και θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να παίξουν, να αναπτυχθούν και να μεγαλώσουν σαν παιδιά. Δεν είναι καλωδιωμένα για να επικεντρώνονται στην επιτυχία όλη την ώρα. Δεν αγχώνονται για το αν είναι πολύ ευτυχισμένα (όπως κάνουν πολλοί ενήλικες).
Υπάρχει ένα απόσπασμα από τον Thomas Jefferson που πιστεύω ότι είναι πραγματικά διδακτικό εδώ: «Θα είμαστε στρατιώτες, έτσι ώστε οι γιοι μας να μπορούν να είναι αγρότες, έτσι ώστε οι γιοί τους να μπορεί να είναι καλλιτέχνες».
Δεν θέλετε τα παιδιά σας να είναι δεμένα με τις ίδιες προκλήσεις με τις οποίες είστε εσείς δεμένοι – και σίγουρα δεν θέλετε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τέτοιες προκλήσεις σε πολύ νεαρή ηλικία. Έτσι, ρωτήστε τον εαυτό σας: Είμαι σε θέση να ακολουθήσω το παράδειγμά του παιδιού μου στην αναζήτηση του τι είναι σημαντικό; Και ίσως πιο σημαντικό: Είμαι πρόθυμος να μάθω από αυτό;