Ο ευρηματικός Ελληνας που κάνει μπίζνες από.. φύκια και πευκοβελόνες
Κουίζ: Εσείς, τι θα μπορούσατε να κάνετε με τόνους από – άχρηστα – φύκια; Με τα άχρηστα επίσης κατακάθια του καφέ; Με τις πευκοβελόνες; Καμιά ιδέα; Ο 25χρονος Σταύρος Τσομπανίδης είχε μία και καλή. Για τα φύκια, καταρχάς, που κλωτσούσε στις παραλίες κυρίως την άνοιξη. Τόσο καλή που του την αναγνώρισε, διεθνώς, και η περίφημη επιθεώρηση Forbes, που τον κατέταξε στους «30 under 30», ήτοι τους επόμενους επιχειρηματίες «ηγέτες» για την Ευρώπη, στην κατηγορία της Βιομηχανίας.
Ακόμη κι αν παραβλέψει κάποιος μύθους ή αλήθειες, όπως για τα καλά λόγια που είπε για κείνον και την νεανική επιχειρηματικότητα η Γιάννα Αγγελοπούλου στο ετήσιο συνέδριο του Ιδρύματος Κλίντον, στη Νέα Υόρκη, η εταιρεία του Σταύρου Τσομπανίδη, Phee με έδρα την Πάτρα- , ζει και βασιλεύει. Εντάξει, ακόμη τον κόσμο δεν κυριεύει, που λέει και η έκφραση του παραμυθιού, αλλά έχει βάλει γερές βάσεις. Και πάντως έχει προτείνει για αξιοποίηση κάτι πρωτότυπο. Και αυτό είναι μόνον η αρχή.
Στην αρχή, λοιπόν. Στο πατρικό της οικογένειας Τσομπανίδη στο Παγκράτι, όπου γεννήθηκε πριν από 25 χρόνια (στις 23 Απριλίου); Ή, μήπως, στο Χολαργό όπου μεγάλωσε ο μικρός Σταύρος, γιός ενός οικονομολόγου με καταγωγή από την Κομοτηνή και μιας «πολύ ταλαντούχας» (όπως ο ίδιος μου λέει) πωλήτριας με καταγωγή από την Λειβαδιά και τα Χανιά; Κάπου εκεί. Στο Αρσάκειο Δημοτικό Σχολείο και στο Γυμνάσιο – Λύκειο Παπάγου, όπου και ανακάλυψε – μου λέει – ότι θέλει να ασχοληθεί με τις επιχειρήσεις. Διάβαζε άλλωστε στο σπίτι οικονομικές εφημερίδες. Ιδιαίτερα τις σομόν σελίδες. «Ήταν όμως και κάτι έμφυτο», όπως το θέτει με τη φόρα της νιότης του, που έχει κατακτήσει πλέον εκείνο που ονειρεύτηκε.
Χρόνο με το χρόνο, πάντως, έμπαινε όλο και πιο βαθιά στο νόημα. Όταν έφτασε στο Λύκειο επέλεξε. Αμετακίνητα. Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς. «Εκεί προσπάθησα να δω τι υπάρχει πίσω από την θεωρία. Στην πράξη». Κι ήρθε το πρόγραμμα και οι συζητήσεις του TEDx, με πιστεύω του τις «ιδέες που αξίζει να διασπαρούν» και την καινοτομία, κυρίως στον τομέα της επιχειρηματικότητας. Όμως, κατά τον Σταύρο Τσομπανίδη, στην TEDx Academy μπήκαν και άνθρωποι που το είδαν εφήμερα και επιφανειακά. Δίχως να έχουν πραγματική εικόνα για το 90% εκείνων για τα οποία μιλούσαν. Και δίχως μια… πράξη στα χέρια τους. «Στην αρχή φαίνονταν όλα σαν φούσκα. Ειδικά για μένα που ξεκίνησα με το ερωτηματικό να ανακαλύψω αυτό τον κόσμο της επιχειρηματικότητας». Χρειάστηκε τα πράγματα να γυρίσουν πίσω στην ουσία, στην καινοτομία, για να πάρει κάτι μπρος.
Κι εδώ όμως υπάρχει μια μικρή γοητευτική ιστορία. Σε κάποια εκδήλωση της TEDx Academy, το 2013, με άξονα τον τουρισμό και τα τεχνολογικά προϊόντα, ο νεαρός Σταύρος άκουσε τον Παύλο Ευμορφίδη, που είχε ξεκινήσει ως πωλητής στο Μοναστηράκι και έγινε ιδιοκτήτης της καινοτόμου εταιρείας Coco-Mat, να αφηγείται την ιστορία του. Κόλλησε σε μια λεπτομέρεια: Πως τα στρώματα της εταιρείας είναι κατασκευασμένα από φυσικά υλικά και ιδιαίτερα από φύκια. Που τα είδε και ο ίδιος έξω από την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Σπάρτη, σε ένα γκρεμισμένο σπίτι, όπου τα είχαν χρησιμοποιήσει για πολύ καλό μονωτικό υλικό.
«Σκέφτηκα πως αυτή είναι μια πρώτη ύλη σε αφθονία. Σε πολλές παραλίες. Γιατί δεν γίνεται μια μεγάλη εταιρεία μονωτικών υλικών από φύκια; – αναρωτήθηκα μέσα μου. Και έτσι ξεκίνησε το ταξίδι… Έχασα βέβαια ενάμισι χρόνο με ανθρώπους που δεν είχαν τελικά το δικό μου όραμα και έφτασα πολύ κοντά στο να τα παρατήσω. Μέχρι που σε ένα διαδικτυακό φόρουμ, στο οποίο έμπαινα, γνώρισα τον μηχανικό Δημήτρη Ξεύγενο». Μιλάμε για τον σχεδιαστή του πιλοτικού συστήματος επεξεργασίας άλμης, που υποστηρίζεται από το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης SOLBRINE, με εμπειρία στην ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων και ενέργειας και επιστημονικό συντονιστή του Έργου Αφαλάτωσης GReen. «Εκείνος μου είπε: Πρέπει να μιλήσεις με το Νίκο Αθανασόπουλο για να σε βοηθήσει με την ιδέα σου». Εν προκειμένω μιλάμε για τον μηχανολόγο – αεροναυπηγό, μεταδιδακτορικό καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών, με ειδίκευση στην έρευνα και ανάπτυξη βιοσυνθετικών υλικών, Νίκο Αθανασόπουλο. Μαζί με τον οποίο ξεκίνησαν ευρεία έρευνα και εμπειρικά πειράματα προτού φτάσουν να στήσουν, μαζί και πάλι, την εταιρεία Phee, η οποία κατασκευάζει, σε παγκόσμια πρωτιά, προϊόντα από τα «νεκρά» φύλλα των φυκιών Posidonia Oceanica, που βρίσκονται σε αφθονία στις ελληνικές ακτές. Στόχος τους, λέει ο Σταύρος Τσομπανίδης, ήταν «να βγάλουμε χρηστικά προϊόντα από μια πρώτη ύλη που για πολλούς στην Ελλάδα θεωρείται στερεό απόβλητο».
Η τεχνογνωσία του Νίκου Αθανασόπουλου μαζί με το επιχειρηματικό όραμα του Σταύρου Τσομπανίδη συναντήθηκαν πάνω από ένα τσουβάλι με άχρηστα φύκια. Κι εκεί ο πρώτος έβαλε σε εφαρμογή αυτό που… μπορούσαν να κάνουν. Ήτοι, μια μοριοσανίδα από φύκια, μονωτική και στέρεα, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως συμπαγές υλικό. «Έμενε να επιταχυνθεί η διαδικασία. Καθώς στις επιχειρήσεις ο χρόνος είναι το χρήμα».
Η Phee που πλέον από τις συμπαγείς «μοριοσανίδες» των φυκιών έχει φτάσει σε θήκες κινητών, κουτιά, αλλά και περίτεχνες, ελαφριές – και ακριβείας – ρακέτες, που κατασκευάστηκαν από ελαφρύ ξύλο και ταμπλό από φύκια, χάρη στη συνεργασία της Phee με την δυναμική και στις εξαγωγές ελληνική εταιρεία Stoheri, των αδελφών επιπλοποιών του χειροποίητου, Γιάννη και Λάμπρου Κοραή. Ακόμη και σκελετούς γυαλιών, που λανσάρησε χάρη σε μια άλλη νεοφυή και δυναμική ελληνική εταιρεία, που κατασκεύαζε και ξύλινα γυαλιά, την Zylo Eyewear, που ίδρυσε το ζεύγος Περικλής Θερριός και Ελένη Βακονίδου, με έδρα την Σύρο. Όλα αυτά, μέσω και του Διαδικτύου, έχουν κατακτήσει πλέον τη διεθνή προσοχή – όχι μόνον του Forbes – και ένα ευρύτερο κοινό.
Η Phee βρήκε στέγη σε ένα ακίνητο της γιαγιάς του Σταύρου Τσομπανίδη, στο Ρίο, έξω από την Πάτρα. Και ρίζωσε. Έπειτα ήρθαν και υποστηρικτές: υποτροφία από το Τμήμα CGIU του Ιδρύματος Αγγελόπουλου, χρηματοδότηση για νέους επιχειρηματίες μέσω του «The people’s trust» της Οικογένειας Λασκαρίδη, χορήγηση από τον Οργανισμό BlueGrowth του Πειραιά, από την εταιρεία Παπαστράτος και από το δίκτυο της Action Finance Initiative. Και ήρθε και ένα e-mail, δίχως καν προσωπική αναφορά, από τουςForbes, που ξεχώριζε τον Σταύρο Τσομπανίδη στους «30 under 30», ήτοι στους 30 δυναμικότερους επιχειρηματίες κάτω των 30 ετών, διεθνώς. Έτσι απλά. Και αυτό την ώρα που η Phee εξερευνούσε σημεία πώλησης της «μοριοσανίδας» της από – άχρηστα, κατά τους άλλους – φύκια ως την Αυστραλία.
Εντυπωσιακό: Σχεδόν το 40-50% των ελληνικών Δήμων που αντιμετωπίζει πρόβλημα με τα φύκια στις παραλίες ήρθε σε επαφή με την Phee. Δηλώνοντας τη διάθεση να τους τα φέρνουν με… τα τσουβάλια. Όμως, ακόμη, το πρόβλημα της διαχείρισης μεγάλων ποσοτήτων είναι (κι αυτό) μεγάλο, όπως μου εκμυστηρεύεται ο Σταύρος Τσομπανίδης. «Διαχειριζόμαστε 100 τόνους φύκια ετησίως, ακόμη. Και έχουμε μία παραγωγή που αποδίδει 12 τ.μ. του τελικού προϊόντος σε κάθε οκτάωρη βάρδια των πέντε – ακόμη – εργαζομένων (με δύο στην παραγωγή και άλλους στο digital marketing). Θέλουμε να αυξήσουμε τη δυναμική και να κάνουμε cobranding development και στο εξωτερικό (σ.σ.: όπως εδώ με την Stoheri και την Zylo Eyewear). Να φτάσουμε ως την χρήση στην εσωτερική διακόσμηση ή στην αυτοκινητοβιομηχανία και στην κατασκευή σκαφών. Η ανάπτυξη είναι μονόδρομος. Όμως θέλουμε να αναπτυχθεί και να είναι βιώσιμη η επιχείρηση».
Στο μεταξύ, μελετούν εκεί στην Phee και δοκιμάζουν αντίστοιχες «μοριοσανίδες» με τα κατάλοιπα του καφέ ή με πευκοβελόνες. Ακόμη και με υπολείμματα από συμπιεσμένα ελληνικά βότανα έχουν δοκιμάσει την συμπίεση σε μια επιφάνεια, χρηστική. Έχουν συνεννοηθεί, αντίστοιχα, για τα απόβλητα μονάδων που παρασκευάζουν αιθέρια έλαια. «Πιλοτικά προσπαθούμε να το δοκιμάσουμε σε επίπεδο υλικών συσκευασίας», μου λέει. Ή να διευρύνουν την χρήση και σε πιο καθημερινά χρηστικά προϊόντα: είδη γραφείου, ατζέντες, πορτοφόλια, κοσμήματα. Ακόμη και σε έπιπλα.
Όνειρα; Ναι. Πραγματοποιήσιμα όμως. Αν και η μεγαλύτερη ευχή του Σταύρου Τσομπανίδη είναι «να μπορέσουμε κάποτε να δούμε στην Ελλάδα περισσότερες επιχειρήσεις βασισμένες στα πόδια τους και όχι στον… αέρα. Να δουν οι νέοι πως αυτό που επιθυμούν να στήσουν είναι εφικτό και να το κάνουν. Με προοπτικές βιώσιμης επιχείρησης».
Νέοι, είπαμε. Ο Σταύρος Τσομπανίδης κάνει κάτι γι’ αυτό. Για τη νεανική επιχειρηματικότητα. «Κόντρα στην μιζέρια, που είναι και ο λόγος που δεν προχωράνε εδώ τα πράγματα, έχω στήσει στα πλαίσια της τρέλας μου για την επιχειρηματικότητα διαγωνισμούς νεανικών επιχειρήσεων και επιχειρηματιών». Και δη εν πλω. Μιλάμε για το CruiseIΝΝ , που φέτος… απέπλευσε στις 21 Ιουλίου, έμφορτο επιχειρηματικών ιδεών και νέων επιχειρηματιών (κοντά στις 600 ήταν οι αιτήσεις!) από τον τομέα του τουρισμού, της γαστρονομίας και της ναυτιλίας.
Με επίκεντρο, όπως μου λέει η «ψυχή» της Phee, «τους startupers νέων καινοτόμων προϊόντων». Με πολύ δυνατούς, όπως τους χαρακτηρίζει, εκπαιδευτές και, εν πλω, νέα ταλέντα που θα μπορούν να στελεχώσουν νέες ελληνικές επιχειρήσεις. Γιατί το μέλλον μπορεί να… επιπλέει. Ή να πλέει. Ακόμη και να το… πατάμε, σαν τα – άχρηστα – φύκια στις παραλίες.