Πέτρος Καψάσκης: Ο νεαρός επιστήμονας που μίλησε στα ιταλικά με ελληνικές λέξεις και ενθουσίασε τους Ιταλούς
Ένα παράδειγμα της ήπιας ισχύος αλλά και της επιρροής που έχει η Ελληνική γλώσσα σε διεθνές επίπεδο αποτυπώνεται περίτρανα στην ομιλία του κ. Πέτρου Καψάσκη για την Πολιτιστική Διπλωματία, η οποία έλαβε χώρα στη Ρώμη το Δεκέμβριο του 2014 στην εκκλησία των Καπουτσίνων (πλησίον της πλατείας Μπαρμπερίνι, στο κέντρο της Ρώμης), με τίτλο «Roma e Atene città eterne» (Ρώμη και Αθήνα οι αιώνιες πόλεις).
Ο υπ. διδάκτωρ Πολιτιστικής Διπλωματίας κ. Καψάσκης μίλησε στα ιταλικά χρησιμοποιώντας μόνο Ελληνικές λέξεις θέλοντας να τονίσει με αυτόν τον συμβολικό τρόπο την ήπια ισχύ του Ελληνικού Πολιτισμού καθώς και την πνευματική του οικουμενικότητα. Στο τέλος της ομιλίας του ο κ. Καψάσκης απευθύνθηκε στο ιταλικό ακροατήριο ρωτώντας το αν κατανόησαν τι είπε. Όταν εκείνοι αποκρύθηκαν θετικά τότε εκείνος τους απάντησε:
«Σας μίλησα, ελληνικά!»
Το γεγονός αυτό έλαβε χώρα για πρώτη φορά στην Ιταλία και χαρακτηρίστηκε από τον ιταλικό τύπο ως μια ευγενική αντίσταση των νέων Ελλήνων επιστημόνων στην κρίση.
Παραθέτουμε εδώ ένα μικρό απόσπασμα από την ομιλία
Το κείμενο στα ιταλικά
Il Nemico del Popolo e la Crisi Etica e’ una retorica contro l’epidemia dell’ omogeneita’. Il trionfo dell’ etica sulla mania di far polemica e’ l’apoteosi dello scetticismo critico che si trova in antitesi con la cachessia di quello ipocrita.»Il Nemico del Popolo», e’ il titolo della mia tesi, e’ una metafora inspirata dal dramma di Henrik Ibsen. Il protagonista Dr. Stockmann e’ un autentico paradigma del anti-idolo; una figura eroica che si trova agli antipodi del sistema politico del periodo storico in cui vive.La mia priorita’ non e’ di sintetizzare e/o analizzare le miriadi d’ agonie del protagonista del drama di Ibsen, bensi’ quella di usare il suo paradigma come un antidoto alla genesi del dogma laico e alla necrosi psichica e spirituale del »cosmos» in cui viviamo oggi.
In sintesi, l’emfasi verra’ data alla metamorphosi sociale che avvera’ solo attraverso la metamorfosi della monade. In questa plethora di simboli ritrovιamo non solo il sintomo della crisi economica che ha stigmatizzato la nostra epoca, ma anche l’ ellipsis del pensiero critico che ha generato il carcinoma della »Crisi Etica». La scuola ha perso il suo ruolo e la pedagogia e’ diventata anemica. Il poema epico sembra un sindromo emetico e gli eroi ormai si possono incontrare solo nei cimiteri. Il simmetrico ha dato il suo posto al antisimmetrico e l’estetica e’ di moda paragonarla ad un’ idea eretica. Siamo caustici con l’eterogeneita’ perche’ ci piace vivere in armonia con gli epigoni dell’ omogeneita’ e della tirannia. L’ armonia e’ persa dentro l’ agonia e il pathos e’ diventato anomalia che porta l’uomo alla pseudo-idolatria, simbolo caratteristico della demonecrazia. La mania per l’effimero e l’estremo egoismo ci ha portato sull’ orlo dell’ anathema e del paralogismo. L’esodo dalla crisi non lo si trovera’ nel idiotismo bensi’ in ideali come l’ethos, il pathos e l’ antropocentrismo.
Η μετάφραση του κειμένου στα ελληνικά
Ο Εχθρός του Λαού και η ηθική κρίση είναι μια ρητορική κατά της επιδημίας που έφερε η ομοιογένεια. Ένας θρίαμβος της ηθικής επί της μανίας για πολεμική, η αποθέωση της κριτικής σκέψης κατά της καχεξίας της υποκριτικής σκέψης. »Ο Εχθρός του Λαού», που είναι ο τίτλος της ομιλίας μου, είναι μια μεταφορά εμπνευσμένη από το δράμα του Ερρίκου Ίψεν. Ο πρωταγωνιστής, δρ. Στόκμαν, είναι το αυθεντικό παράδειγμα του αντι-ιδόλου, μια ηρωική φιγούρα που στέκει στον αντίποδα του πολιτικού συστήματος της εποχής του. Η προτεραιότητα μου δεν είναι να συνοψίσω ή να αναλύσω τις μυριάδες αγωνίες του πρωταγωνιστή του ιψενικού δράματος, αλλά να χρησιμοποιήσω το παράδειγμα του σαν αντίδοτο στη γέννηση στερεοτύπων και λαϊκών δογμάτων που σκοπό έχουν την νέκρωση της ψυχής του κόσμου στον οποίον ζούμε σήμερα. Εν συνόψει, η έμφαση θα δοθεί στη μεταμόρφωση της κοινωνίας μας που θα επέλθει μόνο δια της μεταμορφώσεως της μονάδας. Μέσα σε αυτή την πληθώρα συμβόλων δεν βρίσκουμε μόνο το σύμπτωμα της οικονομικής κρίσης που στιγμάτισε την εποχή μας αλλά και την έλλειψη της κριτικής σκέψης, η οποία γέννησε το καρκίνωμα της ηθικής κρίσης. Το σχολείο έχασε πια τον ρόλο του και η παιδαγωγία έγινε ανεμική. Το επικό ποίημα μετουσιώθηκε σε εμετικό σύνδρομο και οι ήρωες τώρα πια βρίσκονται μόνο στα κοιμητήρια. Το συμμετρικό έδωσε την θέση του στο αντισυμμετρικό και η αισθητική έγινε της μόδας να την παρομοιάζουμε με μια ιδέα αιρετική. Είμαστε καυστικοί με την ετερογένεια, καθώς μας αρέσει να ζούμε σε αρμονία με τους τυράννους επίγονους της ομοιογένειας. Η αρμονία χάθηκε μεσ’ στην αγωνία και το πάθος έγινε ανωμαλία που ωθεί τον άνθρωπο στην ειδωλολατρία χαρακτηριστικό σύμβολο της δαιμονοκρατίας. Η μανία για το εφήμερο και τον άκρατο εγωισμό μας έφερε το ανάθεμα και τον παραλογισμό. Η έξοδος από την κρίση δεν βρίσκεται στον »ιδιωτισμό», αλλά σε ιδέα όπως το ήθος, το πάθος και ο ανθρωποκεντρισμός.