Σκέψεις

Πτυχιούχος δεν σημαίνει απαραίτητα μορφωμένος και υπάρχει λόγος για αυτό

advertisement

Μόρφωση είναι να ξέρεις να χειρίζεσαι ανόμοιες καταστάσεις, να γίνεσαι σοφότερος και να μπορείς να διαχειρίζεσαι τα πάθη σου

Πτυχιούχος δεν σημαίνει απαραίτητα μορφωμένος και υπάρχει λόγος για αυτό

Σήμερα, με την υπερπληθώρα όσων αποκτούν πτυχία, εγείρεται το ερώτημα αν όλοι όσοι λέγονται πτυχιούχοι είναι απαραίτητα και μορφωμένοι. Στην εποχή μας τα πτυχία αποκτώνται με ποικίλους τρόπους, και ο καθένας μπορεί να τα αποκτήσει, ακόμη και «αβρόχοις ποσίν», αφού οι δρόμοι και οι παράδρομοι είναι απεριόριστοι.

Αρχικά, ας εξετάσουμε τι σημαίνει μόρφωση.

Σύμφωνα με τον κ. Μπαμπινιώτη, μορφώνω σημαίνει δίνω σε κάποιον μόρφωση, πνευματική καλλιέργεια, παιδεία.

advertisement

Η Παιδεία που ανοίγει τους ορίζοντές μας συνδέεται με τον τόπο και την ιστορία ενός λαού, και όπως τονίζει ο Γέροντας Εφραίμ ο Βατοπαιδινός:

«Ως μέγεθος ποιοτικό πρέπει να είναι υπόθεση καρδιακής αναγέννησης, ψυχικής μεταμορφώσεως. Η Παιδεία δεν πρέπει να αποβλέπει ούτε στην παραγωγικότητα ούτε στην ικανοποίηση των αναγκών του κράτους. Πρέπει να κάνει τον άνθρωπο ελεύθερο, να τον οδηγεί σε αυτογνωσία και θεογνωσία, να τον μορφώνει και να τον μεταμορφώνει, όχι να τον παραμορφώνει με την ξηρά γνώση, την προσήλωση στα εφήμερα και υλικά».

Και συνεχίζει ο Ηγούμενος της Μονής Βατοπαιδίου: «Η Παιδεία είναι ένας θεσμός που έχει ως σκοπό την εσωτερική καλλιέργεια του ανθρώπου, την ανάπτυξη πνευματικών ποιοτήτων, την ολοκλήρωση του ανθρώπινου προσώπου».

Δεν θα ήθελα να παραλείψω και τη ρήση του αρχαίου φιλοσόφου Πλάτωνα, που έλεγε ότι «πάσα επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής πανουργία, ου σοφία φαίνεται». Άρα, οι αρχαίοι πρόγονοί μας θεωρούσαν τη μόρφωση εσωτερική καλλιέργεια της ψυχής διά των αρετών, γι’ αυτό και ο Πλάτωνας και πάλι τόνιζε ότι «το μέγιστον μάθημα είναι η επιμέλεια της ψυχής».

Τι συμβαίνει στη σημερινή εποχή;

Οι περισσότερες συζητήσεις που διεξάγονται στον δημόσιο βίο κινούνται στον χώρο της οικονομίας. Κανένας δεν ενδιαφέρεται για την καλλιέργεια της ψυχής. Κανένας δεν ενδιαφέρεται για ανθρώπους per se, ανθρώπους αυτοπροσδιοριζόμενους και αυτοκαθοριζόμενους, ανθρώπους «μουσικούς», με ορίζοντα και φαντασία. Όλα κινούνται στη σφαίρα των οικονομικών μεγεθών.

Γι’ αυτό και πολλοί απόφοιτοι πανεπιστημίου είναι λειτουργικά αναλφάβητοι. Ανορθόγραφοι, ανίκανοι να γράψουν μια στρωμένη πρόταση ή να διαβάσουν μια παράγραφο, χωρίς να σκοντάψουν. Άνθρωποι οι οποίοι επικοινωνούν με ελάχιστες λέξεις, αφού η λεξιπενία είναι το κύριο χαρακτηριστικό τους. Αλλά, ξέχασα: ρίχνουν και πολλές σκόρπιες λέξεις στα αγγλικά για να δείξουν ότι ανήκουν σε ανώτερη κοινωνική τάξη που, επειδή έχει χρήματα, στέλλει τα παιδιά της στην Εσπερία, σνομπάροντας τους γηγενείς.

Από την άλλη, όλοι γνωρίζουμε ανθρώπους που μπορεί να μην τέλειωσαν Γυμνάσιο, αλλά απέκτησαν μόνοι τους πραγματική μόρφωση. Πώς; Με τη διά βίου παιδεία. Μήπως, τελικά, η μόρφωση δεν είναι τόσο θέμα πανεπιστημίων όσο παιδείας;

Τη μόρφωση, λοιπόν, την αποκτάς με το συνεχές διάβασμα.

«Μόρφωση είναι να ξέρεις να χειρίζεσαι ανόμοιες καταστάσεις, να γίνεσαι σοφότερος και να μπορείς να διαχειρίζεσαι τα πάθη σου».

Σύμφωνα με τον Σωκράτη, μορφωμένοι πολίτες είναι:

«- Αυτοί που ελέγχουν δυσάρεστες καταστάσεις, αντί να ελέγχονται από αυτές.
– Αυτοί που αντιμετωπίζουν όλα τα γεγονότα με γενναιότητα και λογική.
– Αυτοί που είναι έντιμοι. Αυτοί που είναι έντιμοι σε όλες τους τις συνδιαλλαγές.
– Αυτοί που αντιμετωπίζουν γεγονότα δυσάρεστα και ανθρώπους αντιπαθείς καλοπροαίρετα.
– Αυτοί που ελέγχουν τις απολαύσεις τους.
– Αυτοί που δεν νικήθηκαν από τις ατυχίες και τις αποτυχίες τους.
– Αυτοί που δεν έχουν φθαρεί από τις επιτυχίες και τη δόξα τους».

Μετά από αυτά που μας είπε ο Σωκράτης, εμείς τι θα πούμε;

ΖΗΝΑ ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ ΠΑΝΑΓΙΔΗ
Φιλόλογος, MSc

advertisement
Back to top button