Πρόσωπα

Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..

advertisement

Η συγκλονιστική ιστορία παράδειγμα για όλους μας! Η ζωή του μοιάζει σαν παραμύθι: Γνωστός με το ελληνικό όνομα Χελιδόνης, ή Χελιδονάκης κατά το εκρηκτικότερο, προφανώς επειδή η ψυχή του ήταν λευκή σαν πουλιού και η εμφάνισή του μαύρη σαν του χελιδονιού.
Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..
Ο Σαλής ήταν μια από τις γνωστότερες φυσιογνωμίες της πόλης των Χανίων τον περασμένο αιώνα. Ήταν απόγονος μαύρων εργατών ή χαλικούτηδων από την εποχή της Αιγυπτιοκρατίας στην Κρήτη, καταγόμενος από το Σουδάν ο οποίος δε θέλησε να εγκαταλείψει τα Χανιά κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1922 και έτσι παρέμεινε στην πόλη, όπου έγινε ευρέως γνωστός για την εργατικότητα, την εγκαρδιότητα και την καλοψυχία του.
Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..
Εργαζόταν από μικρό παιδί στη μπλε βάρκα του προέδρου των βαρκάρηδων των Χανίων Σταύρου Τσιριγωτάκη και χάρη στη δύναμη και την ταχύτητα του νεαρού μουσουλμάνου, πάντα η βάρκα του Τσιριγωτάκη ήταν πρώτη στο ξεφόρτωμα επιβατών και αποσκευών, καθώς εκείνη την εποχή το λιμάνι των Χανίων ήταν αβαθές και ακατάλληλο για τον ελλιμενισμό πλοίων.
Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..
Τις αποσκευές τις ξεφόρτωναν σε μαούνες μέχρι την ακτή και τους επιβάτες οι βάρκες, ανταγωνιζόμενες για την μεγαλύτερη ταχύτητα και καλύτερη εξυπηρέτηση.
Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..
Ο Σαλής ήταν πολύ δυνατός και γρήγορος και έτσι πάντα η βάρκα που κουμάνταρε ήταν πρώτη και έτσι κατέληξε να κάνει το βαρκάρη για πάρα πολλά χρόνια και ταυτόχρονα έγινε μια από τις πιο αναγνωρίσιμες και συμπαθητικές φυσιογνωμίες των Χανίων.

Το πόσο αγαπούσε την Ελλάδα και τα Χανιά, αποδεικνύεται από την άρνησή του να αποχωρήσει το 1922 από την Κρήτη μαζί με τους άλλους μουσουλμάνους κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών, παίρνοντας μάλιστα και την αγγλική υπηκοότητα για να μπορέσει να παραμείνει στην Ελλάδα, κάτι το οποίο του δημιούργησε προβλήματα κατά τη γερμανική κατοχή.

Μαζί με την Αμπλά, άλλη μια καλόκαρδη μουσουλμάνα ήταν από τους καλύτερους και πιο όμορφους χαρακτήρες των Χανίων, πάντα χαμογελαστοί, γενναιόδωροι και έτοιμοι να βοηθήσουν τους ανήμπορους και άπορους συνάνθρώπους τους. Κάθε φορά που έπαιρνε τον μισθό του, ετοίμαζε τσάντες με τρόφιμα και τα έστελνε σε φτωχές πολύτεκνες οικογένειες ανώνυμα.
Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..
Κάποτε που κέρδισε τον πρώτο λαχνό του λαχείου δεν κράτησε ούτε δεκάρα για τον εαυτό του. Αντίθετα προίκισε 2 ορφανές κοπέλες. Πάλι ανώνυμα.

Κάποτε κέρδισε τον πρώτο αριθμό του λαχείου, αλλά και πάλι μοίρασε το ποσό που κέρδισε σε 2 νεαρές γυναίκες που ήθελαν να παντρευτούν για να φτιάξουν την προίκα τους. Όταν όμως ο Σαλής γέρασε και έχασε τη δύναμή του, σταμάτησε να δουλεύει στη βάρκα και αναγκάστηκε να πουλήσει το σπίτι του στο Κούμ Καπί για να μπορέσει να επιβιώσει.
Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..
Σημειωτέον ότι επί Αραβοκρατίας στην Κρήτη στην παραλιακή συνοικία των Χανίων Κούμ Καπί, κατοικούσαν οι Άραβες και μαύροι χαμάληδες των Χανίων οι Χαλικούτηδες.

Πολλοί Χανιώτες βλέποντας ότι ο Σαλής έμεινε στη ψάθα, κινητοποιήθηκαν για να του ανταποδώσουν τα όσα καλά είχε κάνει γι αυτούς τόσα χρόνια.

advertisement

Αρχικά χάρη στις ενέργειες του τυπογράφου, συγγραφέα και ποιητή Γεώργιου Γεωρβασάκη, έγινε Έλληνας πολίτης έστω και αργά, και πήρε μια μικρή σύνταξη από το ΙΚΑ. Ακόμα και τότε όμως, ο Σαλής αποδεικνύοντας τη φιλευσπλαχνία και μεγαλοψυχία του, χάριζε μεγάλο μέρος της σύνταξής του σε ανθρώπους που πίστευε ότι τη χρειάζονταν περισσότερο.

Πέθανε στις 29 Φεβρουαρίου 1967 στο δωμάτιό του, επί της οδού Θεοτοκοπούλου την ώρα που κοιμόταν.
Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..
Όταν πέθανε υπήρχε πρόβλημα με τον τόπο ταφής του, αφού λόγω του μουσουλμανικού θρησκεύματος δε μπορούσε να ταφεί σε χριστιανικό νεκροταφείο.

Αρχικά τον είχαν θάψει σε ένα χωράφι στην παλιά τούρκικη συνοικία Μερτζαλίκια, αλλά λόγω του ότι ήταν πολύ αγαπητός στους Χανιώτες, ετάφη στο χριστιανικό κοιμητήριο του Αγίου Λουκά στην οδό Αναπαύσεως με δικά τους έξοδα.

Σήμερα είναι θαμμένος στο νεκροταφείο του Αγίου Λουκά στα Χανιά και πάνω στη μαρμάρινη πλάκα είναι γραμμένοι οι στίχοι του ποιητή και φίλου του Γεώργιου Γεωρβασάκη:
Σαλής, ο φιλάνθρωπος μαύρος βαρκάρης των Χανίων. Μια συγκλονιστική ιστορία..
Ας ήσουν μαύρος

Ας μην ήσουν χριστιανός

Ας ήταν μαύρη η μορφή σου

Μ’ από το χιόνι πιο λευκή ήτανε η ψυχή σου.

Παρακολουθήστε ένα ντοκιμαντέρ από το οπτικοακουστικό αρχείο της ΕΡΤ για τον Σαλή:

https://www.youtube.com/watch?v=8MLSOopVBto

advertisement
Back to top button