Το κορίτσι της Ολυμπιακής Φλόγας που μεγάλωσε στα Παιδικά Χωριά SOS, σήμερα είναι υποψήφια Διδάκτωρ

Ήταν 29 Αυγούστου του 2004 όταν μπροστά σε χιλιάδες θεατές, ένα κορίτσι με κάτασπρο φόρεμα και υπέροχα εκφραστικά μάτια φύσηξε και «έσβησε» τη Φλόγα των Ολυμπιακών Αγώνων. Η στιγμή κράτησε για πολύ λίγα λεπτά όμως η εικόνα της 10χρονης Φωτεινής έμεινε χαραγμένη στη μνήμη χιλιάδων ανθρώπων.

Το «κοpίτσι της Φλόγας» που μεγάλωσε στα Παιδικά Χωριά SOS, 23 ετών σήμερα, έχει πάρει τη ζωή στα χέρια του, κάνοντας πραγματικότητα πολλά από τα όνειρά του. Σήμερα σπουδάζει με υποτροφία στην Αμερική. Παρά το γεγονός ότι η επικοινωνία μας έγινε από χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, η απόσταση σχεδόν μηδενίστηκε από τη ζεστασιά που εξέπεμπαν οι λέξεις της. Η Φωτεινή Παπαλεωνιδοπούλου μίλησε στην «Κ» για τις σπουδές της στη Νέα Υόρκη, τη ζωή της στα Παιδικά Χωριά SOS, αλλά και για τις άγνωστες λεπτομέρειες από τη βραδιά της τελετής λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων.

«Το 2004 ήταν μια χρονιά-σταθμός στη ζωή μου. Ημουν πολύ τυχερή που επιλέχθηκα ανάμεσα σε τόσα άλλα παιδάκια και ακόμη πιο τυχερή που τα κατάφερα», λέει και περιγράφει την εμπειρία μέσα στο Ολυμπιακό Στάδιο. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνο το χειροκρότημα. Για μια στιγμή ένιωσα την αγάπη και τη ζεστασιά ολόκληρου του πλανήτη! Ξαφνιάστηκα. Για ποιο λόγο χειροκροτούσαν τόσο ενθουσιασμένα; Κανείς δεν μου είχε πει ότι 70.000 θεατές θα στέκονταν γύρω από το στάδιο και δισεκατομμύρια θα παρακολουθούσαν από το σπίτι τους. Προφανώς, δεν ήθελαν να με τρομάξουν, όμως εγώ τρόμαξα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ πόσο πολύ είχα τρομάξει όταν βγήκα και στάθηκα μόνη μου στη μέση του σταδίου. Οσο κι αν ακούγεται απίστευτο, ήθελα απλά να τελειώσει».

Κανείς δεν ήξερε ότι η Φωτεινή είχε επιλεχθεί για αυτόν τον ρόλο. Ούτε οι φίλοι, ούτε οι συμμαθητές της, ούτε καν οι συγγενείς της. Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Παπαϊωάννου την επέλεξε από μία φωτογραφία, όσο εκείνη βρισκόταν στην κατασκήνωση. «Πολύ αργότερα έμαθα ότι ο κ. Παπαϊωάννου είχε ζητήσει ένα παιδί από τα Παιδικά Χωριά SOS. Του άρεσαν τα χαρακτηριστικά μου, διότι ήθελε να θυμίζουν Ελλάδα. Θυμάμαι όταν τον γνώρισα μου είπε για την υπέροχη αντίθεση που είχε βρει: το όνομά μου είναι Φωτεινή και ο ρόλος μου ήταν να σβήσω τη Φλόγα!».

Η υποτροφία στο Watson

Η Φωτεινή ονειρευόταν από πολύ μικρή να γίνει επιστήμονας. Στο σχολείο ήταν άριστη μαθήτρια, αργότερα έκανε σπουδές στη Βιολογία και κέρδισε υποτροφία για να παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Watson της Νέας Υόρκης. Η επιτυχία ήταν τεράστια, αφού μόνο είκοσι άτομα από τα χίλια που έκαναν αίτηση έγιναν δεκτά.

«Οταν έλαβα το email από τον πρύτανη του πανεπιστημίου, που με ρωτούσε αν ενδιαφέρομαι ακόμη για το πρόγραμμα, ήθελα να ουρλιάξω από τη χαρά μου!».

Σήμερα η Φωτεινή έχει ήδη ένα πολύ «γεμάτο» βιογραφικό. Είναι υποψήφια διδάκτορας στο εργαστήριο Αναπτυξιακής Βιολογίας της Dr Caroline Hill στο The Francis Crick Institute του Λονδίνου. Ξεκίνησε την ακαδημαϊκή της πορεία στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και συνέχισε τις σπουδές της στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Μοριακής Ιατρικής στο Ιmperial College του Λονδίνου. Έχει εργαστεί ως ερευνήτρια στο Cold Spring Harbor Laboratory, NY, ως James D. Watson Fellow, στο Cambridge University και University College London και έχει λάβει μεταξύ άλλων υποτροφίες από το Ίδρυμα Ιωάννης Λάτσης, το Ίδρυμα Κώστας Λαιμός και το Ίδρυμα Έλενα Ηλιοπούλου Γιαμά. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ανήκει στην ομάδα πρεσβευτών του Ιδρύματος Vodafone και συμμετέχει ενεργά στις προσπάθειες στήριξης των Παιδικών Χωριών SOS Ελλάδος.

Η Φωτεινή μίλησε στο TheBest Magazine και στην Γιώτα Κοντογεωργοπούλου για την ζωή στο Λονδίνο όπου κατοικεί:

«Τριανταρίζουμε και συγκατοικούμε;»

«Εδώ στο Λονδίνο συγκατοικώ με άλλες δύο κοπέλες, κοντά στο κέντρο σχετικά. Η συγκατοίκηση δεν αρέσει σε πολύ κόσμο. Λένε κάποιοι “ε, δεν θα τριανταρίσουμε και θα συγκατοικούμε”. Δεν το σκέφτομαι να πω την αλήθεια. Δεν γίνεται να τα έχουμε όλα. Εμένα μου αρέσει κιόλας η συγκατοίκηση. Όπως μου αρέσει και το Λονδίνο» μου λέει και με βάζει στο κλίμα των σπουδών της: «κάνω το διδακτορικό  μου αυτό τον καιρό στο εργαστήριο Αναπτυξιακής Βιολογίας της Dr Caroline Hill. Ερευνώ τον μοριακό μηχανισμό διαφοροποίησης των εμβρυικών βλαστοκυττάρων σε διαφορετικούς τύπους κυττάρων».

Μελετώντας τα βλαστοκύταρα

«Για να εξηγήσω πιο απλά το αντικείμενο της μελέτης, το εργαστήριό μου μελετάει γενικά πώς αναπτύσσεται ένας οργανισμός. Έχουμε διάφορους οργανισμούς που μελετάμε. Μπορεί να μελετάμε τον ανθρώπινο οργανισμό, τα ψάρια, τα ποντίκια… Εγώ στην δική μου έρευνα μελετώ βλαστοκύταρα σε σχέση με το πώς ενεργοποιούνται κάποια γονίδια πολύ νωρίς στην ανάπτυξη» μου εξηγεί η Φωτεινή όταν της ζητάω εκλαΐκευση του αντικειμένου. «Δεν ασχολούμαι με κάποια ασθένεια όπως θα μπορούσε πχ κάποιος να πει  ότι μελετώντας τον καρκίνο θα μπορέσουμε να βγάλουμε ένα φάρμακο. Κάνω ακριβώς το αντίθετο. Μελετώ τη φυσιολογία και τις φυσιολογικές λειτουργίες ενός οργανισμού, ώστε να μπορούμε να καταλάβουμε τι απορρυθμίζεται όταν έχουμε για παράδειγμα μια ασθένεια σαν τον καρκίνο. Και επειδή τα γονίδια που εγώ μελετάω απορρυθμίζονται πολύ συχνά σε διάφορες μορφές του καρκίνου, μπορούμε έτσι να καταλάβουμε και να έχουμε πληροφορίες για να μπορέσουμε να μελετήσουμε στη συνέχεια τόσο τον καρκίνο όσο και διάφορες άλλες ασθένειες».

«Ήθελα την Ιατρική, η Βιολογία με … συνάντησε»

«Θα μπορούσαμε πούμε ότι η Βιολογία ήταν κάτι που ασυναίσθητα είχα επιλέξει από παιδί. Μου άρεσε πάρα πολύ η φύση από όταν ήμουν μικρή. Μου άρεσε πάρα πολύ να βλέπω και να εξερευνώ τον κόσμο και να προσπαθώ να δίνω απαντήσεις σε πράγματα που γίνονται γύρω μας. Η έρευνα και οι θετικές επιστήμες αυτό κάνουν. Προσπαθούν να καταλάβουν τον κόσμο. Οπότε ναι μεν μετά όταν ήταν να δώσω εξετάσεις εκτιμούσα πάρα πολύ το επάγγελμα του γιατρού που είναι ένα κλασικό παράδειγμα προσανατολισμού  για τα παιδιά που είναι αριστούχοι στο σχολείο, αλλά στην πορεία ανακάλυψα ότι το ίδιο ενδιαφέρον έχει και η βασική έρευνα και ότι κάτι μέσα μου με πάει στη Βιολογία. Αν έπαιρνα περισσότερα μόρια πιθανότατα τώρα να ήμουνα στην Ιατρική. Βέβαια εμένα η Βιολογία ήταν το μάθημα που μου άρεσε, εξαιτίας αυτής κατέληγα στην Ιατρική. Θεωρώ ότι πολλές φορές δεν έχουμε  το σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό από μικρή ηλικία και ξεχνάμε περισσότερο επαγγέλματα που μπορεί να ταιριάζουνε και στο χαρακτήρα μας και μπορεί να έχουνε και πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Ακόμη και ενώ ήμουν στην Βιολογία στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας και πάλι φλέρταρα με την ιδέα μήπως δώσω κατατακτήριες εξετάσεις για να μπω στην Ιατρική. Δεν το έκανα, γιατί  τελικά κατέληξα μετά από πολλή σκέψη ότι το ερευνητικό αντικείμενο είναι αυτό που εμένα με ενθουσιάζει. Συνέχισα λοιπόν με τη Βιολογία και στράφηκα στο ερευνητικό κομμάτι προσπαθώντας να πάρω στη συνέχεια και διάφορες υποτροφίες για να φύγω στο εξωτερικό σε ερευνητικά κέντρα ώστε να είμαι σίγουρη πριν κάνω το επόμενο βήμα του διδακτορικού που είναι μια απαιτητική διαδικασία, 4 χρόνια διάβασμα έρευνα, προσήλωση κλπ.».

«Ήταν μαγική εμπειρία η υποτροφία για το Watson»

«Ήταν για μένα κάτι μαγικό η υποτροφία Watson. Ήμουν στο προπτυχιακό, δεν είχα πάρει ακόμη το πτυχίο μου και έφευγα για δύο μήνες στη Νέα Υόρκη! Ούτε τα αγγλικά μου δεν είχα καλά καλά εξασκήσει. Ήξερα ότι τα άτομα που θα ήταν εκεί θα ήταν από top Πανεπιστήμια της Αμερικής. Αυτό με φόβιζε πάρα πολύ αλλά τελικά από όλη αυτή τη διαδικασία κατάλαβα ότι ποτέ δεν θα βρεθούμε να είμαστε ή να λέμε ότι είμαστε έτοιμοι για να κάνουμε κάτι.  Έμαθα από αυτή την εμπειρία ότι καθώς  μπαίνεις στο χορό αρχίζεις να χορεύεις. Πιστεύω ότι ήταν από τις καλύτερες εμπειρίες που είχα μέχρι σήμερα.

Την κυνήγησα αυτή την υποτροφία μπορώ να πω αλλά ήμουν και τυχερή. Μου έλειπε καθώς σπούδαζα κάποια  ενημέρωση για το τι πρέπει να κάνουμε πώς πρέπει να κυνηγήσουμε αυτά τα πράγματα. Έτυχε να βρίσκομαι στο γραφείο του κ. Ματσούκα και να δουλεύω  part time  τα απογεύματα μετά τη σχολή. Ήταν η εποχή που ο ίδιος κανόνιζε το συνέδριο του James Watson (σ.σ. κορυφαίος Αμερικανός μοριακός βιολόγος, γενετιστής και ζωολόγος  γνωστός για την ανακάλυψη της δομής του DNA, βραβευμένος με Νόμπελ  Ιατρικής), ο οποίος θα ερχότανε να μιλήσει στην Ελλάδα και έτυχε να ψάξω το μέρος από το οποίο προέρχεται και να δω ότι υπάρχουν προγράμματα για προπτυχιακούς. Έτσι έκανα την αίτηση και μετά με δέχθηκαν. Δεν το πίστευα όταν μου είπαν ότι είχα γίνει δεκτή. Πέταξα από τη χαρά μου. Γενικά δεν είναι εύκολη διαδικασία να παίρνεις υποτροφίες. Υπάρχουν πολλές αποτυχίες στη διαδικασία αλλά υπάρχουν και πάρα πολλές υποτροφίες και ευκαιρίες και πρέπει συνεχώς να δοκιμάζουμε την τύχη μας με αυτές, γιατί η διαδικασία της έρευνας  συνεχίζεσαι για πολλά χρόνια και έχουμε ανάγκη τις υποτροφίες. Έχει σημασία και  το πόσο το κυνηγάς και πόσο δείχνεις ότι αυτό που ψάχνεις το έχεις μελετήσει και σε ενδιαφέρει και δεν έχεις κάνει τυχαία αίτηση».

«Όχι, δεν ήμουν αριστούχος»

«Στο Πανεπιστήμιο δεν ήμουν αριστούχος. Άν το αριστούχος σημαίνει πτυχίο πάνω από 9,5 όχι, δεν ήμουν. Με 8 τελείωσα το Πανεπιστήμιο. Αλλά στα μαθήματα που με ενδιέφεραν, που ήταν η μοριακή βιολογία, η  αναπτυξιακή βιολογία και η βιοχημεία, εκεί ναι ήταν τα εννιάρια και τα δεκάρια. Είναι ένα  πολύ γενικό πτυχίο αυτό της Βιολογίας στην Ελλάδα. Τέσσερα  χρόνια με πάρα πολλά διαφορετικά αντικείμενα. Δεν έδινα μεγάλη σημασία σε αυτά που ήταν εκτός του αντικειμένου μου».

«Δεν θα γυρίσω στην Ελλάδα»

«Έχω αυτό το χρόνο κι άλλον έναν να τελειώσω το διδακτορικό μου, δηλαδή δύο γεμάτα χρόνια. Μετά  δεν νομίζω ότι θα γυρίσω πίσω στην Ελλάδα. Νομίζω ότι θα μείνω στο εξωτερικό. Ωραία είναι στο εξωτερικό (γελάει). Τώρα ειδικά το Λονδίνο, δύσκολο είναι να βγει δεύτερο, ακόμη κι αν το συγκρίνουμε με άλλες μεγάλες πόλεις ή με την δική μας την Αθήνα, την αγαπημένη. Εκτός και αν ο συγκρίνουμε με τη διασκέδαση και τον ωραίο ήλιο, που σαν την Ελλάδα δεν έχει. Αλλά όσον αφορά ερευνητικά τις ευκαιρίες εξέλιξης και δημιουργίας, εντάξει είναι ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα του κόσμου το Λονδίνο, έχει τόσα πολλά πράγματα, τόσο πολύ κόσμο».

«Δεν έχω ακόμη κατασταλάξει, είναι πολλοί οι δρόμοι»

«Εμένα μου αρέσει πολύ η επιστήμη γενικά, πάνω από όλα. Μου αρέσει η  διαδικασία τώρα που μελετάω  και διαβάζω και  προσπαθώ να συνθέσω  πληροφορίες και να ανακαλύψουμε κάτι… είναι πολύ συναρπαστικό. Για το μέλλον  δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο στόχο να πω την αλήθεια. Και για μένα και για  τα νέα παιδιά που είναι στο χώρο αυτό, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες μετά από ένα διδακτορικό. Κάποιος μπορεί και να μην μείνει π.χ. στην έρευνα αυτή καθαυτή. Και εγώ προσωπικά σκέφτομαι ότι αυτή την εμπειρία της επιστήμης θα μπορούσα να την κατευθύνω σε πολλούς διαφορετικούς δρόμους. Υπάρχουν startups εδώ, μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, είναι πολλοί δρόμοι έξω από τα  ακαδημαϊκά, που σκέφτομαι να διερευνήσω. Η αναζήτηση δεν τελειώνει ποτέ. Κάναμε λάθος στα δεκαοκτώ που νομίζαμε ή μας έλεγαν ότι θα πρέπει να ξέρουμε τι θα κάνουμε, με τι θα ασχοληθούμε. Στην πορεία ανακαλύπτεις συνεχώς πράγματα. Δέκα χρόνια μετά εγώ π.χ. δεν έχω κατασταλάξει. Με ενδιαφέρει πολύ και το κοινωνικό κομμάτι δηλαδή το πώς θα φέρουμε περισσότερο κόσμο στο δρόμο της επιστήμης και της έρευνας, πως θα δώσουμε ευκαιρίες σε νέα παιδιά, πόσο σημαντική είναι η εκπαίδευση για να αλλάξουμε κακώς κείμενα στον κόσμο, πώς μπορεί η επιστήμη να συμβάλει σε θέματα όπως π.χ. η κλιματική αλλαγή ή η ενεργειακή κρίση  που κάνει τον κόσμο να δυσκολεύεται τόσο πολύ, πώς μπορούμε να βρούμε τρόπους και μέσα από τα πανεπιστήμια ή μέσα από την κοινότητα να βοηθήσουμε σε θέματα υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνικής προσφοράς». 

Παρακολουθήστε συνέντευξη της Φωτεινής στην εκπομπή Αλήθειες με την Ζήνα