Το χωριό της Λακωνίας που κατοικείται 6.000 χρόνια
Ανάμεσα σε Μυστρά και Μονεμβασιά, χτισμένο στους πρόποδες του Πάρνωνα, βρίσκεται ένα χωριό με ιστορία που αγγίζει τα 6000 χρόνια. Γιατί από τότε ξεκίνησε να κατοικείται και από τότε δεν έχει εγκαταλειφθεί ποτέ!
Είναι το Γεράκι, ένα πανέμορφο χωριό με περίτεχνα σπίτια, πλακόστρωτα σοκάκια, παραδοσιακά καφενεία και μια γραφική πλατεία. Ένα χωριό που αξίζει να επισκεφθείς για να γνωρίσεις από κοντά τους βυζαντινούς «θησαυρούς» της.
Βρίσκεται κτισμένο στα 330 μέτρα υψόμετρο στις πλαγιές του Πάρνωνα το Γεράκι και λέγεται ότι είχε τόσες εκκλησίες όσες και οι ημέρες του έτους! Μερικές από αυτές χρονολογούνται και πριν από τις βυζαντινές εκκλησίες του Μυστρά.
Λίγη ιστορία
Ο τόπος όπου βρίσκεται το σημερινό Γεράκι κατοικήθηκε από την προϊστορική εποχή. Κατά τις ανασκαφές οι οποίες έγιναν το 1905 από τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών στην αρχαία ακρόπολη του χωριού, την τοποθεσία την οποία οι σημερινοί κάτοικοι ονομάζουν “Δοντάκια”, ανακαλύφθηκαν αντικείμενα τα οποία ανήκουν στη Νεολιθική εποχή, η οποία σύμφωνα με τους αρχαιολόγους ανάγεται στην τετάρτη προ Χριστού χιλιετία. Είναι μια απόδειξη ότι το Γεράκι είχε κατοίκους σχεδόν πριν από 6.000 χρόνια!
Στις ίδιες ανασκαφές βρέθηκαν επίσης αντικείμενα από την Εποχή του Χαλκού, η οποία διαδέχθηκε τη Νεολιθική και κατά τους αρχαιολόγους παραπέμπει στα μέσα της τρίτης χιλιετίας, δηλαδή περί το 2500 π.Χ. Επειδή τα ευρήματα και των δύο αυτών εποχών βρέθηκαν μαζί στο ίδιο μέρος, μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι ο νεολιθικός πολιτισμός του συνοικισμού δεν καταστράφηκε απότομα, αλλά αντικαταστάθηκε σταδιακά από τον πολιτισμό της εποχής του χαλκού, ο οποίος διείσδυσε στην Πελοπόννησο από άλλα μέρη της Ελλάδας.
Panos Ginis
Το Γεράκι συνέχιζε να κατοικείται ακόμη και μετά τη Μυκηναϊκή Εποχή και την κάθοδο των Δωριέων. Σύμφωνα με τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους, το Γεράκι αποτελούσε σημαντικό οικονομικό και πολιτισμικό κέντρο. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως επιγραφές, γλυπτά, νομίσματα κι ένα πλούσιο οδικό δίκτυο που επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη. Από τα γλυπτά το ωραιότερο είναι αυτό που απεικονίζει έναν θλιμμένο έφηβο.
Προς το τέλος της δεκαετίας του 1990, η Αρχαιολογική Σχολή του Άμστερνταμ της Ολλανδίας πραγματοποίησε σειρά ανασκαφών στην αρχαία Ακρόπολη και έφερε στο φως πολλές αρχαιότητες, καθώς και ένα μεγάλο αριθμό νομισμάτων, τα οποία ανήκουν στην κλασική περίοδο.
Στις αρχαίες Γερόνθρες υπήρχαν, όπως αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας, δύο ναοί, ο μεν ένας αφιερωμένος στον θεό του φωτός και της μουσικής Απόλλωνα, ο δε άλλος στον θεό του πολέμου Άρη. Από αυτό μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι οι κάτοικοι των Γερονθρών, Δωριείς όντες, ήταν όχι μόνον πολεμιστές, αλλά και φιλόμουσοι. Ο ναός του Απόλλωνα βρισκόταν στην Ακρόπολη και υπήρχε σ’ αυτόν χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού. Ο ναός του Άρη βρισκόταν κοντά στις πηγές, δηλαδή στην περιοχή Κάτω Βρύση και πιθανότατα στη θέση Μητρόπολη, όπου σώζονται ακόμη και σήμερα τα λείψανα παλαιοχριστιανικής εκκλησίας, η οποία πιθανότατα κτίστηκε στον χώρο του αρχαίου ναού.
Η ίδια πορεία ακμής συνεχίστηκε και κατά τους Ρωμαϊκούς αλλά και τους Βυζαντινούς χρόνους όπου το Γεράκι έγινε σπουδαίο εμπορικό κέντρο.
Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Λατίνους σταυροφόρους το 1204, οι Φράγκοι έγιναν κύριοι εκτός άλλων περιοχών και της Πελοποννήσου, του Μορέως, όπως ονομαζόταν τότε, την οποία διαίρεσαν σε δώδεκα μεγάλες βαρονίες και τοπαρχίες. Μία απ΄ αυτές ήταν και το Γεράκι μαζί με την περιοχή του, όπου ανέλαβε επικεφαλής ο Γάλλος βαρόνος Γκυ ντε Νιβελέ, ο οποίος το 1209 έκτισε εκεί το Κάστρο που σώζεται μέχρι σήμερα.
Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης απηύθυνε από το Γεράκι στις 2 Σεπτεμβρίου 1825 εγκύκλιο προς τους «γενναίους Σπαρτιάτες, μικρούς και μεγάλους, καπεταναίους και στρατιώτες» με παραινέσεις και προτροπές για ενεργό συμμετοχή στον αγώνα κατά των Τούρκων του Ιμπραήμ Πασά, οι οποίοι είχαν εισβάλει στην Πελοπόννησο. Με διάφορες δε αψιμαχίες γύρω από το Γεράκι, ο Κολοκοτρώνης καθυστέρησε την επέλαση των Τούρκων και έδωσε καιρό στα γυναικόπαιδα να διασχίσουν την οροσειρά του Πάρνωνα και να διαφύγουν στο Λεωνίδιο και από εκεί με βάρκες στις Σπέτσες και στην Ύδρα.
Αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους οι Γερακίτες κατόρθωσαν να καλλιεργήσουν με πολύ κόπο ακόμα και αυτά τα άγονα, πετρώδη εδάφη της περιφέρειας του χωριού. Η παραγωγή κυρίως λαδιού κι ελιάς μέχρι σήμερα έχει κάνει το Γεράκι γνωστό σε όλο τον κόσμο. Η ακμή του Γερακιού δεν σταμάτησε ποτέ.
Με χρήματα των ξενιτεμένων Γερακιτών και με την προσωπική εργασία των κατοίκων του χωριού χτίστηκε το καλλιμάρμαρο Δημοτικό Σχολείο, δημιουργήθηκε η Δημοτική Βιβλιοθήκη, χτίστηκε το Γυμνάσιο /Λύκειο, έγινε το Ηρώο στη μνήμη των πεσόντων στους πολέμους Γερακιτών.
Τι θα δείτε
Πρώτα από όλα θα νιώσετε την μοναδική του ατμόσφαιρα. Μια βόλτα στα σοκάκια που στα περισσότερα δεν χωράει καν αυτοκίνητο, θα σας γυρίσει πίσω στον χρόνο.
Έπειτα θα κάνετε μια στάση στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού. Θα καθίσετε σε ένα από τα καφενεδάκια και θα μάθετε λίγη ιστορία από τους κατοίκους.
Θα επισκεφτείτε όσες μπορείτε από τις πολλές εκκλησίες του χωριού. Από τις πιο αξιόλογες είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου του 18ου αιώνα, η μικρή Ευαγγελίστρια, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και οι Άγιος Αθανάσιος, Άγιος Σώζων και Άγιος Νικόλαος, όλοι τους με τοιχογραφίες του 13ου αιώνα.
Να δείτε από κοντά το κάστρο που έγινε ολόκληρη πολιτεία την περίοδο της ακμής του
Δείτε το Γεράκι από ψηλά
Βόλτα στο χωριό
